1. सुष्ठु गृहीतः चौरः The Thief is Well Caught - Class 9 - Amod
- Nov 14
- 5 min read
Updated: Nov 20
Bilingual Summary
English This story is about a rich man named Devadatta whose money bag was stolen. He suspected that one of his six servants was the thief. To find the culprit, he sought the help of the wise Birbal. Birbal gave each of the six servants a stick of identical length. He told them they were magic sticks and that the stick belonging to the real thief would grow longer by a finger's breadth overnight. That night, the guilty servant, fearing his theft would be revealed, cut his stick short by a finger's breadth. The next day, Birbal easily identified the thief by his shorter stick. The servant confessed to his crime and returned the money bag.
Marathi (मराठी) ही कथा देवदत्त नावाच्या एका श्रीमंत माणसाची आहे, ज्याची पैशाची पिशवी (धनस्यूत) चोरीला गेली होती. त्याच्या सहा नोकरांपैकीच कोणीतरी एक चोर असावा असा त्याला संशय होता. चोराला पकडण्यासाठी त्याने बिरबलाची मदत मागितली. बिरबलाने सर्व सहा नोकरांना समान लांबीच्या काठ्या दिल्या. त्याने सांगितले की, या जादूच्या काठ्या आहेत आणि जो कोणी खरा चोर असेल, त्याची काठी सकाळपर्यंत एक बोट (अंगुलिमात्र) लांब होईल. त्या रात्री, आपला गुन्हा उघडकीस येईल या भीतीने, खऱ्या चोराने आपली काठी एक बोटभर कापून टाकली. दुसऱ्या दिवशी, बिरबलाने ती लहान झालेली काठी पाहून चोराला सहज ओळखले. त्या नोकराने आपला गुन्हा कबूल केला आणि पैशाची पिशवी परत केली.
Glossary (शब्दार्थ)
Sanskrit (संस्कृत) | English | Marathi (मराठी) |
धनिकः | Rich man | श्रीमंत माणूस |
धनस्यूतः | Money bag | पैशाची पिशवी |
लुप्तः | Lost / Stolen | हरवला / चोरीला गेला |
भृत्याः | Servants | नोकर |
चौरः | Thief | चोर |
ग्रहीतुम् | To catch | पकडण्यासाठी |
साहाय्यम् | Help | मदत |
अयाचत | Asked for / Begged | मागितली |
सायङ्काले | In the evening | संध्याकाळी |
प्रेषय | Send | पाठव |
यष्टिका | Stick | काठी |
समानोन्नतयः | Of equal length | समान लांबीच्या |
अङ्गुलिमात्रम् | By a finger's breadth | एक बोटभर |
दीर्घा | Long | लांब |
कर्तयामि | I will cut | मी कापतो |
लघुयष्टिकाम् | The short stick | लहान काठी |
प्रत्यर्पितवान् | Returned / Gave back | परत केली |
Sentence-by-Sentence Translation
Sanskrit (संस्कृत) | English Translation | Marathi Translation (मराठी भाषांतर) |
देवदत्तः नाम कोऽपि धनिकः आसीत्। | There was a certain rich man named Devadatta. | देवदत्त नावाचा कोणी एक श्रीमंत माणूस होता. |
एकदा तस्य धनस्यूतः लुप्तः । | Once, his money bag was lost (stolen). | एकदा त्याची पैशाची पिशवी हरवली. |
तस्य गृहे षड् भृत्याः आसन् । | There were six servants in his house. | त्याच्या घरी सहा नोकर होते. |
तेषु एव एकः चौरः स्यात्, इति तस्य मतम्। | "One of them must be the thief," was his opinion. | "त्यांच्यापैकीच एक जण चोर असावा," असे त्याचे मत होते. |
चौरं ग्रहीतुं सः वीरबलं साहाय्यम् अयाचत । | To catch the thief, he asked Birbal for help. | चोराला पकडण्यासाठी त्याने बिरबलाकडे मदत मागितली. |
वीरबलः अवदत्, "मित्र ! अद्य सायङ्काले तव सर्वान् भृत्यान् मम गृहं प्रेषय" इति। | Birbal said, "Friend! Send all your servants to my house this evening." | बिरबल म्हणाला, "मित्रा! आज संध्याकाळी तुझ्या सर्व नोकरांना माझ्या घरी पाठव." |
यथानिश्चितं सर्वे सेवकाः वीरबलस्य गृहम् आगताः । | As decided, all the servants came to Birbal's house. | ठरल्याप्रमाणे सर्व नोकर बिरबलाच्या घरी आले. |
वीरबलेन पूर्वमेव सर्वेषां कृते समानोन्नतयः यष्टिकाः आनीताः । | Birbal had already brought sticks of equal length for all of them. | बिरबलाने आधीच सर्वांसाठी समान लांबीच्या काठ्या आणल्या होत्या. |
सः सेवकान् अवदत्, “भोः पश्यन्तु, एताः मायायष्टिकाः । | He said to the servants, "Oh! Look, these are magic sticks." | तो नोकरांना म्हणाला, "अहो! बघा, या जादूच्या काठ्या आहेत." |
तासु एकां यष्टिकां स्वीकृत्य सर्वैः देवदत्तस्य गृहं गन्तव्यं, श्वः प्रभाते पुनरागन्तव्यम् । | "Each of you should take one stick and go to Devadatta's house; tomorrow morning, you must come back." | "त्यातील एक-एक काठी घेऊन सर्वांनी देवदत्तच्या घरी जावे, आणि उद्या सकाळी परत यावे." |
येन केनापि धनस्यूतः चोरितः स्यात् तस्य यष्टिका अङ्गुलिमात्रं दीर्घा भविष्यति ।" | "Whoever has stolen the money bag, his stick will become longer by a finger's breadth." | "ज्या कोणी पैशाची पिशवी चोरली असेल, त्याची काठी एक बोटभर लांब होईल." |
रात्रौ सर्वे भृत्याः सुखेन निद्राम् अकुर्वन् ऋते एकस्मात्। | At night, all the servants slept peacefully, except one. | रात्री, एकाला सोडून बाकी सर्व नोकर सुखाने झोपले. |
सः अचिन्तयत्, “श्वः प्रातः मम चौर्यं प्रकटितं भवेत् । | He thought, "Tomorrow morning my theft will be revealed." | त्याने विचार केला, "उद्या सकाळी माझी चोरी उघडकीस येईल." |
अतः अहम् अधुना एव मम यष्टिकाम् अङ्गुलिमात्रं कर्तयामि।" | "Therefore, I will cut my stick by a finger's breadth right now." | "म्हणून मी आत्ताच माझी काठी एक बोटभर कापतो." |
इति चिन्तयित्वा तथा कृत्वा सः सुखेन सुप्तः । | Thinking this, and having done so, he slept peacefully. | असा विचार करून आणि तसे करून, तो सुखाने झोपला. |
अन्येद्युः लघुयष्टिकां दृष्ट्वैव वीरबलेन चौरः सम्यक् ज्ञातः गृहीतः च। | The next day, just by seeing the short stick, the thief was properly known and caught by Birbal. | दुसऱ्या दिवशी, लहान काठी पाहताच बिरबलाने चोराला बरोबर ओळखले आणि पकडले. |
अपराधी भृत्यः वीरबलस्य पादयोः पतित्वा स्वस्य अपराधम् अङ्गीकृतवान् धनस्यूतं च प्रत्यर्पितवान् । | The guilty servant fell at Birbal's feet, accepted his crime, and returned the money bag. | अपराधी नोकर बिरबलाच्या पाया पडून, त्याने आपला गुन्हा कबूल केला आणि पैशाची पिशवी परत केली. |
५. Exercises (भाषाभ्यासः)
५.१. Answer in one full sentence in Sanskrit (पूर्णवाक्येन उत्तरं लिखत)
प्रश्नः १. कस्य धनस्यूतः लुप्तः ?
उत्तरम्: देवदत्तस्य धनस्यूतः लुप्तः ।
प्रश्नः २. गृहे कति भृत्याः आसन् ?
उत्तरम्: गृहे षड् भृत्याः आसन् ।
प्रश्नः ३. वीरबलः कस्य मित्रम् ?
उत्तरम्: वीरबलः धनिकस्य (देवदत्तस्य) मित्रम् आसीत् ।
प्रश्नः ४. 'श्वः मम चौर्य प्रकटितं भवेत्।' इति चिन्ता कस्य चित्ते जायते ?
उत्तरम्: 'श्वः मम चौर्य प्रकटितं भवेत्।' इति चिन्ता चौरस्य (अपराधिनः भृत्यस्य) चित्ते जायते ।
५.२. Answer in your medium's language (माध्यमभाषया उत्तरत)
प्रश्नः । वीरबलेन चौरः कथं गृहीतः ?
English Birbal caught the thief using a clever psychological trick. He gave sticks of equal length to all six servants and announced that these were "magic sticks." He claimed that the stick of the real thief would become longer by a finger's breadth the next morning. The innocent servants were not afraid, but the real thief became worried. To prevent his stick from "growing," he cut it shorter by a finger's breadth during the night. The next day, Birbal simply inspected the sticks, found the one that was short (लघुयष्टिका), and immediately identified the thief.
Marathi (मराठी) बिरबलाने एका हुशार मानसिक युक्तीचा वापर करून चोराला पकडले. त्याने सर्व सहा नोकरांना समान लांबीच्या काठ्या दिल्या आणि जाहीर केले की त्या "जादूच्या काठ्या" आहेत. त्याने असा दावा केला की जो खरा चोर असेल, त्याची काठी दुसऱ्या दिवशी सकाळी एक बोटभर लांब होईल. निष्पाप नोकर घाबरले नाहीत, पण खरा चोर चिंतेत पडला. आपली काठी "वाढू" नये म्हणून, त्याने रात्रीच्या वेळी ती एक बोटभर कापून टाकली. दुसऱ्या दिवशी, बिरबलाने फक्त काठ्यांची तपासणी केली, जी काठी तोकडी (लहान) होती ती शोधली आणि चोराला ओळखले.
५.३. Diagram/Flowchart Answers (रेखाचित्रं पूरयत)
Below are the answers for the synonym diagrams (समानार्थक शब्द).
१. धनाढ्यः (Synonyms for Rich Man)
धनवान्
इभ्यः
धनसम्पन्नः
२. स्तेनः (Synonyms for Thief)
पाटच्चरः
तस्करः
मोषकः
३. सुप्तिः (Synonyms for Sleep)
स्वपा
शयनम्
स्वापः
४. भृत्यः (Synonyms for Servant)
सेवकः
चेटकः
किङ्करः
दासेयः
दासः
परिचारकः
About BhashaLab
BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.
We offer:
1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi
2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi
3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards
4. International English Olympiad Tuitions - All classes
5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above
6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online
Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044
Mail: info@bhashalab.com
Website: www.bhashalab.com
Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!
Comments