top of page
    Search

    15. आधुनिकप्रहेलिकाः - Modern Riddles - - Class 8 - Amod

    • 5 days ago
    • 5 min read

    Updated: 33 minutes ago

    Bilingual Summary


    English

    This lesson features "Modern Riddles" (Prahelikas) composed in Sanskrit. These riddles describe everyday objects or animals in a poetic and cryptic way, challenging the reader to guess their names based on their characteristics. The lesson also encourages students to create their own riddles in Sanskrit.

    Some of the objects/animals described are:

    1. Cup of Tea: Colorful or white, has one ear (handle), and is essential for drinking tea.

    2. Straw/Pipe: Breathless, two-faced (openings), light, carries liquid from a vessel to the mouth without touching the vessel.

    3. Spectacles: Sits on the nose, touches both ears, has a glass body, and helps in seeing.

    4. Mosquito Net: A net spread by oneself, humans fall into it voluntarily to get peaceful sleep.

    5. Lock: Stands alone at the door when the house owner goes out, protects the house, small in size but famous.

    6. Matchstick: Black-faced, fair-bodied, lives in a box, vomits fire quickly when rubbed against the box.

    7. Donkey: Carries load without pain, eats bad food without complaint, but feels great pain when compared to a fool.


    Marathi (मराठी)

    हा पाठ संस्कृतमधील "आधुनिक प्रहेलिका" (कोडी) सादर करतो. यामध्ये दैनंदिन वापरातील वस्तू किंवा प्राणी यांचे वर्णन काव्यमय आणि गूढ पद्धतीने केले आहे, ज्यामुळे वाचकाला त्यांची नावे ओळखण्याचे आव्हान मिळते.

    काही उदाहरणे:

    १. चहाचा कप: रंगीत किंवा पांढरा, ज्याला एक कान (दांडा) आहे आणि जो चहा पिण्यासाठी आवश्यक आहे.

    २. स्ट्रॉ (नळी): जिच्यात हवा नाही, दोन तोंडे आहेत, हलकी आहे आणि जी भांड्याला स्पर्श न करता पेय तोंडात पोहोचवते.

    ३. चश्मा: जो नाकावर बसतो, दोन्ही कानांना स्पर्श करतो, ज्याचे शरीर काचेचे आहे आणि जो पाहण्यासाठी मदत करतो.

    ४. मच्छरदाणी: स्वतः पसरवलेले जाळे, ज्यात माणसे स्वतःहून अडकतात आणि शांत झोप घेतात.

    ५. कुलूप: मालक बाहेर गेल्यावर दारात एकटा उभा राहतो, घराचे रक्षण करतो, मूर्ती लहान पण कीर्ती महान आहे.

    ६. काडीपेटीतील काडी: जिचे तोंड काळे आहे, शरीर गोरे आहे, पेटीत राहते आणि पेटीवर घासल्यावर त्वरित आग ओकते.

    ७. गाढव: ओझे वाहण्याचे दुःख नाही, वाईट अन्नाचे दुःख नाही, पण मूर्खाशी तुलना केल्यावर खूप दुःख होते.


    Glossary (शब्दार्थ)


    Sanskrit (संस्कृत)

    English

    Marathi (मराठी)

    प्रहेलिका

    Riddle

    कोडे

    चित्रवर्णः

    Colorful

    रंगीबेरंगी

    एककर्णः

    One-eared (Handle)

    एक कान असलेला

    सुदर्शनः

    Good looking

    दिसायला सुंदर

    चायपानम्

    Drinking tea

    चहा पिणे

    चायचषकः

    Tea cup

    चहाचा कप / पेला

    निर्वाता

    Airless / Breathless

    हवा नसलेली / निर्वात

    द्विमुखी

    Two-faced / Two openings

    दोन तोंडे असलेली

    लघुभारा

    Light weight

    हलकी (वजनाने)

    सुवाहिका

    Good carrier

    चांगले वाहून नेणारी

    नलिका

    Tube / Pipe / Straw

    नळी / स्ट्रॉ

    उपनेत्रम्

    Spectacles / Glasses

    चश्मा

    मशकजालम्

    Mosquito net

    मच्छरदाणी

    तालः

    Lock

    कुलूप

    अग्निशलाका

    Matchstick

    काडीपेटीतील काडी / आगकाडी

    गौराङ्गी

    Fair limbed / Fair bodied

    गोऱ्या अंगाची

    वमति

    Vomits / Emits

    ओकते / बाहेर टाकते

    घृष्टा

    Rubbed

    घासली असता

    गर्दभः

    Donkey

    गाढव

    तोलनम्

    Comparison / Weighing

    तुलना


    Sentence-by-Sentence Translation


    Sanskrit (संस्कृत)

    English Translation

    Marathi Translation (मराठी भाषांतर)

    १. चायचषकः (Tea Cup)

    1. Tea Cup

    १. चहाचा कप

    चित्रवर्णोऽथवा शुभ्रः एककर्णः सुदर्शनः ।

    Colorful or white, one-eared, good-looking.

    रंगीबेरंगी किंवा पांढरा, एक कान असलेला, सुंदर दिसणारा.

    भवेत्कथं हि युष्माकं चायपानं मया विना ।।

    How indeed can your tea drinking happen without me?

    माझ्याशिवाय तुमचे चहापान कसे बरे होईल?

    २. नलिका (Straw)

    2. Straw

    २. स्ट्रॉ / नळी

    निर्वाता द्विमुखी दीर्घा लघुभारा सुवाहिका ।

    Airless, two-mouthed, long, light-weight, good carrier.

    हवा नसलेली, दोन तोंडे असलेली, लांब, हलकी, चांगली वाहक.

    पात्रस्पर्शं विना पेयं पाययामि सुसेविका ।।

    Without touching the vessel, I make you drink the beverage, a good servant.

    भांड्याला स्पर्श न करता मी पेय पाजते, (मी) चांगली सेविका आहे.

    ३. उपनेत्रम् (Spectacles)

    3. Spectacles

    ३. चश्मा

    आरुह्य नासिकां नित्यं स्पृशामि श्रवणद्वयम् ।

    Climbing on the nose daily, I touch both ears.

    रोज नाकावर चढून, मी दोन्ही कानांना स्पर्श करतो.

    दृष्ट्यर्थं मम साहाय्यं काचयुक्ता तनुर्मम ।।

    My help is for vision, my body contains glass.

    पाहण्यासाठी माझी मदत होते, माझे शरीर काचेने युक्त आहे.

    ४. मशकजालम् (Mosquito Net)

    4. Mosquito Net

    ४. मच्छरदाणी

    स्वयं प्रसारिते जाले आपतन्ति नराः स्वयम् ।

    In the self-spread net, men fall themselves.

    स्वतः पसरवलेल्या जाळ्यात माणसे स्वतःहून पडतात (जातात).

    लभन्ते सुखनिद्रां ते अहो आश्चर्यमद्भुतम् ।।

    They get happy sleep; Oh, what a wonderful surprise!

    त्यांना सुखाची झोप मिळते; अहो, हे अद्भुत आश्चर्य आहे!

    ५. तालः (Lock)

    5. Lock

    ५. कुलूप

    एकाकी द्वारि तिष्ठामि गृहपतौ बहिर्गते ।

    I stand alone at the door when the house-owner goes out.

    घरमालक बाहेर गेल्यावर मी दारात एकटा उभा राहतो.

    गृहरक्षाकरः शूरो लघुमूर्तिः सुकीर्तिमान् ।।

    Protector of the house, brave, small in size but of good fame.

    घराचे रक्षण करणारा शूर, लहान मूर्ती पण महान कीर्ती असलेला.

    ६. अग्निशलाका (Matchstick)

    6. Matchstick

    ६. आगकाडी

    कृष्णमुखी च गौराङ्गी पेटिकायां निवासिनी ।

    Black-faced and fair-bodied, living in a box.

    काळ्या तोंडाची आणि गोऱ्या शरीराची, पेटीत राहणारी.

    अग्निं वमति शीघ्रं हि घृष्टा पेटिकया सह ।।

    Quickly vomits fire when rubbed against the box.

    पेटीवर घासली असता पटकन आग ओकते.

    ७. गर्दभः (Donkey)

    7. Donkey

    ७. गाढव

    भारं वोढुं न मे दुःखं न मे दुःखं कुभोजने ।

    I have no sorrow in carrying loads, nor in eating bad food.

    ओझे वाहण्याचे मला दुःख नाही, ना वाईट अन्नाचे दुःख आहे.

    एतत्तु मे महादुःखं मूर्खेण सह तोलनम् ।।

    But this is my great sorrow: comparison with a fool.

    पण हेच माझे मोठे दुःख आहे की (माझी) मूर्खाशी तुलना केली जाते.


    Exercises (भाषाभ्यासः)


    1. Guess the Riddle (प्रहेलिकां उत्तरत) 2


    1. निमील्य नेत्रे पिबामि दुग्धम् । मूषकशत्रुः कथयत कोऽहम् ।।

      • Meaning: Closing eyes I drink milk. Enemy of mouse. Tell who am I?

      • उत्तरम्: मार्जारः (Cat)

    2. वृक्षात् वृक्षं कूर्दे सततम् । धरामि पुच्छं कथयत कोऽहम् ।।

      • Meaning: I jump from tree to tree continuously. I hold a tail. Tell who am I?

      • उत्तरम्: वानरः / मर्कटः (Monkey)

    3. नासिकयाऽहं पिबामि तोयम् । विशालकायः कथयत कोऽहम् ।।

      • Meaning: I drink water with my nose. Huge bodied. Tell who am I?

      • उत्तरम्: गजः (Elephant)

    4. भषामि रात्रौ दृष्ट्वा चौरम् । वक्रपुच्छकः कथयत कोऽहम् ।।

      • Meaning: I bark at night seeing a thief. Curved tail. Tell who am I?

      • उत्तरम्: शुनकः / कुक्कुरः (Dog)

    5. मेघं दृष्ट्वा करोमि नृत्यम् । विस्तृतपिच्छः कथयत कोऽहम् ।।

      • Meaning: Seeing the cloud I dance. Spread feathers. Tell who am I?

      • उत्तरम्: मयूरः (Peacock)

    2. Complete the description (चित्रवर्णनं कुरुत) 3


    Parrot (शुकः)

    • मम वर्णः हरितः । (My color is green.)

    • मरीचिका मम प्रियं खाद्यम् । (Chili is my favorite food.)

    • मम चञ्चुः रक्ता । (My beak is red.)

    • अहं कः ? शुकः (Who am I? Parrot.)

    Tree (वृक्षः)

    • अहं छायां यच्छामि । (I give shade.)

    • अहं फलानि यच्छामि । (I give fruits.)

    • अहं पुष्पाणि अपि यच्छामि । (I give flowers too.)

    • अहं कः ? वृक्षः / पादपः (Who am I? Tree.)

    Cuckoo (कोकिलः)

    • मम वर्णः कृष्णः । (My color is black.)

    • किन्तु अहं काकः न । (But I am not a crow.)

    • अहं मधुरं गायामि / कूजामि । (I sing/coo sweetly.)

    • अहं वृक्षे वसामि । (I live on a tree.)

    • अहं कः ? कोकिलः (Who am I? Cuckoo.)

    Cloud (मेघः)

    • मम वर्णः कृष्णः / नीलः । (My color is black/blue.)

    • अहम् आकाशे विहरामि । (I wander in the sky.)

    • अहं जलं यच्छामि । (I give water.)

    • अहं कः ? मेघः (Who am I? Cloud.)




    About BhashaLab


    BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.


    We offer:

    1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

    2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

    3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards

    4. International English Olympiad Tuitions - All classes

    5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above

    6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online


    Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044

     

     

    Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!


     
     
     

    Recent Posts

    See All

    Comments

    bottom of page