7. संस्कृतनाट्यस्तबकः - A Cluster of Sanskrit Plays - Class 10 - Amod
- Nov 7
- 11 min read
Updated: Nov 13
Bilingual Summary
English
This lesson presents three short excerpts from famous Sanskrit plays. The first, from Kalidasa's 'Abhijnanashakuntalam', depicts King Dushyanta's arrival at Sage Kanva's hermitage. He is stopped from hunting a hermitage deer and shows immense respect for the ascetics by immediately withdrawing his arrow and deciding to enter the hermitage in modest attire.
The second, from Shudraka's 'Mricchakatikam', is a touching scene where Charudatta's poor son, Rohasena, cries for a golden toy cart after playing with a neighbor's. Moved by the child's tears and their poverty, the courtesan Vasantasena gives him her own valuable ornaments to have a golden cart made.
The third, from Bhasa's 'Karnabharam', highlights the tragic nobility of Karna. Indra, disguised as a beggar (Shakra), comes to him asking for a great boon. Knowing it will lead to his own vulnerability and death, Karna generously donates his divine, in-born armor (Kavacha) and earrings (Kundala), thus cementing his legacy as the ultimate donor.
Marathi (मराठी)
या पाठात प्रसिद्ध संस्कृत नाटकांचे तीन छोटे उतारे दिले आहेत. पहिला, कालिदासाच्या 'अभिज्ञानशाकुन्तलम्' मधून, राजा दुष्यंतचा कण्व ऋषींच्या आश्रमातील प्रवेश दर्शवतो. येथे त्याला आश्रमातील हरिणाची शिकार करण्यापासून रोखले जाते, आणि तो संन्याशांप्रती आदर दाखवत लगेच आपला बाण मागे घेतो व साध्या वेशात आश्रमात प्रवेश करण्याचा निर्णय घेतो.
दुसरा, शूद्रकाच्या 'मृच्छकटिकम्' मधून, एक हृदयस्पर्शी प्रसंग आहे. यात चारुदत्तचा गरीब मुलगा रोहसेन, शेजारच्या मुलाच्या सोन्याच्या गाडीशी खेळल्यानंतर स्वतःसाठी तशाच सोन्याच्या गाडीसाठी रडतो. मुलाचे रडणे आणि त्यांची गरिबी पाहून, वसन्तसेना नावाची गणिका त्याला सोन्याची गाडी बनवण्यासाठी स्वतःचे मौल्यवान दागिने देते.
तिसरा, भासाच्या 'कर्णभारम्' मधून, कर्णाची शोकात्मक महानता दर्शवितो. इंद्र (शक्र) ब्राह्मणाच्या वेषात येऊन कर्णाकडे एक मोठी भिक्षा मागतो. हे दान दिल्यास आपला पराभव व मृत्यू अटळ आहे हे माहीत असूनही, कर्ण उदारपणे आपली दैवी, जन्मजात कवच आणि कुंडले दान करतो आणि सर्वश्रेष्ठ 'दाता' म्हणून आपली ओळख कायम ठेवतो.
Glossary (शब्दार्थ)
Sanskrit (संस्कृत) | English | Marathi (मराठी) |
अनन्यसाधारणम् | Unique, extraordinary | अद्वितीय, असामान्य |
रञ्जयति | Delights, entertains | मनोरंजन करतो, आनंद देतो |
अवरुध्य | Having obstructed, stopping | अडवून |
सायकम् | Arrow | बाण |
आर्तत्राणाय | For the protection of the distressed | पीडितांच्या रक्षणासाठी |
अनागसि | On the innocent | निष्पापावर |
समिदाहरणाय | To collect firewood (for sacrifice) | समिधा (यज्ञाचे लाकूड) आणण्यासाठी |
उपरोधः | Disturbance, obstruction | अडथळा, त्रास |
प्रग्रहाः | Reins | लगाम |
विनीतवेषेण | In modest attire | नम्र/साध्या वेशात |
वाजिनः | Horses | घोडे |
वैशिष्ट्यपूर्ण | Special, characteristic | वैशिष्ट्यपूर्ण |
याचते | Begs, asks for | मागतो |
सनिर्वेदं | With despair, dejectedly | निराशेने |
ऋद्धया | With wealth, prosperity | समृद्धीने |
प्रतिवेशिक | Neighbour | शेजारी |
भणति | Says | म्हणतो |
घटय | Make, create | बनव |
सुबोधा | Easy to understand | समजण्यास सोपी |
अनुसृत्य | Following, based on | च्या आधारावर |
उपगम्य | Approaching, going near | जवळ जाऊन |
महत्तरां | Great, large | मोठी (भिक्षा) |
परिभवति | Insults, disregards | अपमान करतो |
धरन्ते | Remain, endure | राहतात (टिकून) |
गोसहस्रं | A thousand cows | हजार गाई |
कनकं | Gold | सोने |
मच्छिरो | My head | माझे मस्तक (डोके) |
भेतव्यम् | To be afraid | घाबरले पाहिजे |
जनितं | Born with, generated | (सोबत) जन्माला आलेले |
Sentence-by-Sentence Translation
प्रथमं पुष्पम् (From Abhijnanashakuntalam)
Sanskrit (संस्कृत) | English Translation | Marathi Translation (मराठी भाषांतर) |
(ततः प्रविशति वैखानसः, अन्यौ तापसौ च) | (Then enters Vaikhanasa and two other ascetics) | (मग वैखानस आणि इतर दोन तपस्वी प्रवेश करतात) |
वैखानसः - (राजानम् अवरुध्य) राजन् ! | Vaikhanasa - (Stopping the king) O King! | वैखानस - (राजाला अडवून) हे राजन् ! |
आश्रममृगोऽयं, न हन्तव्यः, न हन्तव्यः । | This is a hermitage deer, it should not be killed, should not be killed. | हा आश्रमातील हरीण आहे, याला मारू नये, मारू नये. |
आशु प्रतिसंहर सायकम् । | Withdraw your arrow quickly. | त्वरित आपला बाण मागे घ्या. |
राज्ञां शस्त्रम् आर्तत्राणाय भवति न तु अनागसि प्रहर्तुम् । | The weapon of kings is for the protection of the distressed, not to strike the innocent. | राजांचे शस्त्र पीडितांच्या रक्षणासाठी असते, निष्पापांवर प्रहार करण्यासाठी नाही. |
दुष्यन्तः - प्रतिसंहृत एषः सायकः । (यथोक्तं करोति) | Dushyanta - This arrow is withdrawn. (He does as said) | दुष्यंत - हा बाण मागे घेतला. (सांगितल्याप्रमाणे करतो) |
वैखानसः - राजन् ! समिदाहरणाय प्रस्थिता वयम् । | Vaikhanasa - O King! We are setting out to collect firewood for sacrifice. | वैखानस - हे राजन् ! आम्ही समिधा आणण्यासाठी निघालो आहोत. |
एष खलु कण्वस्य कुलपतेः अनुमालिनीतीरमाश्रमो दृश्यते । | Indeed, this is seen as the hermitage of Kulapati Kanva on the banks of the Malini river. | हा मालिनी नदीच्या तीरावरील कुलपति कण्व यांचा आश्रम दिसत आहे. |
प्रविश्य प्रतिगृह्यताम् आतिथेयः सत्कारः । | Please enter and accept our hospitality. | प्रवेश करून पाहुणचार स्वीकारावा. |
दुष्यन्तः - तपोवननिवासिनामुपरोधो मा भूत् । | Dushyanta - Let there be no disturbance to the residents of the hermitage. | तपोवनातील रहिवाशांना त्रास होऊ नये. |
अत्रैव रथं स्थापय यावदवतरामि । | Stop the chariot right here, while I get down. | मी उतरेपर्यंत रथ इथेच थांबव. |
सूतः - धृताः प्रग्रहाः । अवतरतु आयुष्मान् । | Charioteer - The reins are held. May the long-lived one descend. | सारथी - लगाम धरले आहेत. आपण (आयुष्मान) खाली उतरा. |
दुष्यन्तः - (अवतीर्य) सूत, विनीतवेषेण प्रवेष्टव्यानि तपोवनानि नाम । | Dushyanta - (Getting down) Suta, hermitages should indeed be entered in modest attire. | दुष्यंत - (खाली उतरून) सारथ्या, तपोवनामध्ये खरोखरच साध्या वेशात प्रवेश केला पाहिजे. |
इदं तावत् गृह्यताम् । (इति सूतस्याभरणानि धनुश्चोपनीय) | So take this. (So saying, he hands over his ornaments and bow to the charioteer) | तर मग हे घे. (असे म्हणून सारथ्याला आपले दागिने आणि धनुष्य देतो) |
सूत, यावदाश्रमवासिनः दृष्ट्वाऽहमुपावर्ते तावदार्द्रपृष्ठाः क्रियन्तां वाजिनः । | Suta, until I return after seeing the hermitage-dwellers, let the horses' backs be cooled (bathed). | सारथ्या, मी आश्रमवासियांना भेटून परत येईपर्यंत घोड्यांच्या पाठी थंड (ओल्या) कर. |
सूतः - तथा । (इति निष्क्रान्तः ।) | Charioteer - Very well. (Exits) | सारथी - ठीक आहे. (असे म्हणून निघून जातो.) |
द्वितीयं पुष्पम् (From Mricchakatikam)
Sanskrit (संस्कृत) | English Translation | Marathi Translation (मराठी भाषांतर) |
रदनिका - एहि वत्स ! शकटिकया क्रीडावः । | Radanika - Come child! Let's play with the cart. | रदनिका - ये बाळा! आपण गाडीशी खेळूया. |
दारकः - (सकरुणम्) रदनिके! किं मम एतया मृत्तिकाशकटिकया; | Child - (Sadly) Radanika! What will I do with this clay cart? | मुलगा - (करुण स्वरात) रदनिके! या मातीच्या गाडीचे मी काय करू? |
तामेव सौवर्णशकटिकां देहि । | Give me that golden cart itself. | मला तीच सोन्याची गाडी दे. |
रदनिका - (सनिर्वेदं निःश्वस्य) जात ! कुतोऽस्माकं सुवर्णव्यवहारः ? | Radanika - (Sighing in despair) Child! Where do we have dealings with gold? | रदनिका - (निराशेने उसासा टाकून) बाळा! आपला सोन्याशी काय संबंध? |
तातस्य पुनरपि ऋद्धया सुवर्णशकटिकया क्रीडिष्यसि । | When your father is prosperous again, you will play with a golden cart. | जेव्हा तुझे वडील पुन्हा श्रीमंत होतील, तेव्हा तू सोन्याच्या गाडीने खेळशील. |
(स्वगतम्) तद्यावद्विनोदयाम्येनम् । | (To herself) So, I will divert his mind. | (स्वतःशी) तर मी याचे मन वळवते. |
आर्यावसन्तसेनायाः समीपमुपसर्पिष्यामि । (उपसृत्य) आर्ये! प्रणमामि । | I shall go near noble Vasantasena. (Approaching) Noble lady! I bow to you. | मी आर्या वसन्तसेनेजवळ जाते. (जवळ जाऊन) आर्ये! मी तुम्हाला प्रणाम करते. |
वसन्तसेना - रदनिके ! स्वागतं ते । कस्य पुनरयं दारकः ? | Vasantasena - Radanika! Welcome to you. Whose child is this? | वसन्तसेना - रदनिके! तुझे स्वागत असो. हा कोणाचा मुलगा आहे? |
अनलङ्कृतशरीरोऽपि चन्द्रमुख आनन्दयति मम हृदयम् । | Though his body is unadorned, his moon-like face delights my heart. | याच्या शरीरावर दागिने नसले तरी, याचा चंद्रमुख माझ्या हृदयाला आनंद देत आहे. |
रदनिका - एष खलु आर्यचारुदत्तस्य पुत्रो रोहसेनो नाम । | Radanika - This is indeed the son of noble Charudatta, named Rohasena. | रदनिका - हा आर्य चारुदत्तचा मुलगा, रोहसेन नावाचा आहे. |
वसन्तसेना - (बाहू प्रसार्य) एहि मे पुत्रक! अनुकृतमनेन पितुः रूपम् । | Vasantasena - (Spreading her arms) Come, my son! He has imitated his father's form. | वसन्तसेना - (हात पसरून) ये, माझ्या मुला! ह्याने वडिलांचेच रूप घेतले आहे. |
अथ किं निमित्तमेष रोदिति ? | Now, why is he crying? | पण हा का रडत आहे? |
रदनिका - एतेन प्रतिवेशिक-दारकस्य सुवर्णशकटिकया क्रीडितम्, तेन च सा नीता, | Radanika - He played with the neighbour's child's golden cart, and that was taken away. | रदनिका - हा शेजारच्या मुलाच्या सोन्याच्या गाडीशी खेळला, आणि ती (गाडी) त्याने नेली. |
ततः पुनस्तां याचते ततो मया इयं मृत्तिकाशकटिका कृत्वा दत्ता । | Then he asks for it again, so I made and gave him this clay cart. | मग तो पुन्हा तीच मागतो, म्हणून मी ही मातीची गाडी बनवून दिली. |
ततो भणति.. 'रदनिके! किं मम एतया मृत्तिकाशकटिकया, तामेव सौवर्णशकटिकां देहि' इति । | Then he says... 'Radanika! What will I do with this clay cart, give me that golden cart itself'. | मग तो म्हणतो.. 'रदनिके! या मातीच्या गाडीचे मी काय करू, मला तीच सोन्याची गाडी दे'. |
वसन्तसेना - हा धिक्, हा धिक् । मा रुदिहि, तद् गृहाणैतमलङ्कारम्, सौवर्णशकटिकां घटय । | Vasantasena - Alas, alas! Don't cry, so take this ornament, (and) make a golden cart. | वसन्तसेना - अरेरे! रडू नकोस, तर हा दागिना घे, आणि सोन्याची गाडी बनव. |
(इति दारकमादाय निष्क्रान्ता रदनिका ।) | (Saying so, Radanika exits with the child.) | (असे म्हणून रदनिका मुलाला घेऊन निघून जाते.) |
तृतीयं पुष्पम् (From Karnabharam)
Sanskrit (संस्कृत) | English Translation | Marathi Translation (मराठी भाषांतर) |
(ततः प्रविशति याचकरूपेण शक्रः ।) | (Then enters Shakra in the form of a beggar.) | (मग भिकाऱ्याच्या रूपात शक्र (इंद्र) प्रवेश करतो.) |
शक्रः - (कर्णमुपगम्य) भोः कर्ण, महत्तरां भिक्षां याचे । | Shakra - (Approaching Karna) O Karna, I beg for a great alm. | शक्र - (कर्णाजवळ जाऊन) हे कर्णा, मी मोठी भिक्षा मागतो. |
कर्ण: - दृढं प्रीतोऽस्मि भगवन् । एषोऽहं नमस्करोमि । | Karna - I am greatly pleased, Lord. Here, I bow to you. | कर्ण - भगवान, मी अत्यंत प्रसन्न झालो आहे. हा मी नमस्कार करतो. |
शक्रः - (आत्मगतम्) किं नु खल्वहं वदामि ? | Shakra - (To himself) What indeed should I say? | शक्र - (स्वतःशी) मी खरोखर काय बोलू? |
यदि दीर्घायुर्भवेति वदेयम् दीर्घायुर्भवेत् । | If I say 'Be long-lived', he will be long-lived. | जर मी 'दीर्घायुषी हो' म्हटले, तर तो दीर्घायुषी होईल. |
यदि न वदेयम् मूढ इति मां परिभवति । | If I don't say it, he will insult me as a fool. | जर मी नाही म्हटले, तर तो 'मूर्ख' म्हणून माझा अपमान करेल. |
तस्माद् उभयं परिहृत्य किं नु खलु भाषे ? | Therefore, avoiding both, what should I say? | म्हणून, दोन्ही टाळून मी काय बोलू? |
भवतु, दृष्टम् । (प्रकाशम्) भोः कर्ण, सूर्य इव, चन्द्र इव, हिमवान् इव, सागर इव तिष्ठतु ते यशः । | Alright, I see. (Aloud) O Karna, may your fame endure like the sun, like the moon, like the Himalayas, like the ocean. | ठीक आहे, समजले. (मोठ्याने) हे कर्णा, तुझी कीर्ती सूर्याप्रमाणे, चंद्राप्रमाणे, हिमालयाप्रमाणे, सागराप्रमाणे राहो. |
कर्ण: - भगवन्, किं नोक्तम् दीर्घायुर्भवेति ? | Karna - Lord, why did you not say 'Be long-lived'? | कर्ण - भगवान, आपण 'दीर्घायुषी हो' असे का नाही म्हणालात? |
अथवा यदुक्तं तदेव शोभनम् । यतः हतेषु देहेषु गुणाः धरन्ते । | Or rather, what you have said is itself good. Because, virtues endure even when bodies are destroyed. | अथवा जे तुम्ही म्हणालात, तेच चांगले आहे. कारण, देह नष्ट झाला तरी गुण टिकून राहतात. |
भगवन्, किमिच्छसि ? किमहं ददामि ? | Lord, what do you desire? What shall I give? | भगवान, आपली काय इच्छा आहे? मी काय देऊ? |
शक्रः - महत्तरां भिक्षां याचे । | Shakra - I beg for a great alm. | शक्र - मी मोठी भिक्षा मागतो. |
कर्ण: - महत्तरां भिक्षां भवते प्रदास्ये । गोसहस्रं ददामि । | Karna - I will give you a great alm. I give a thousand cows. | कर्ण - मी आपल्याला मोठी भिक्षा देईन. मी हजार गाई देतो. |
शक्रः - गोसहस्रमिति ? मुहूर्तकं क्षीरं पिबामि । नेच्छामि कर्ण, नेच्छामि । | Shakra - A thousand cows? I will drink milk for a moment. I don't want it, Karna, I don't want it. | शक्र - हजार गाई? क्षणभर दूध पिईन. नको, कर्णा, नको. |
कर्ण: - किं नेच्छति भवान् ? अपर्याप्तं कनकं ददामि । | Karna - What do you not want? I give you abundant gold. | कर्ण - आपल्याला नको का? मी पुष्कळ सोने देतो. |
शक्रः - गृहीत्वा गच्छामि । नेच्छामि कर्ण, नेच्छामि । | Shakra - I will take it and go. I don't want it, Karna, I don't want it. | शक्र - घेऊन जातो. नको, कर्णा, नको. |
कर्णः - तेन हि जित्वा पृथिवीं ददामि । | Karna - In that case, I will conquer and give you the earth. | कर्ण - तर मग, पृथ्वी जिंकून देतो. |
शक्रः - पृथिव्या किं करिष्यामि । नेच्छामि कर्ण, नेच्छामि । | Shakra - What will I do with the earth? I don't want it, Karna, I don't want it. | शक्र - पृथ्वीचे मी काय करू? नको, कर्णा, नको. |
कर्णः - अथवा मच्छिरो ददामि । | Karna - Or else, I give my head. | कर्ण - किंवा माझे मस्तक देतो. |
शक्रः - अविहा । अविहा । | Shakra - No! No! | शक्र - नको! नको! |
कर्णः - न भेतव्यम् न भेतव्यम् । अन्यदपि श्रूयताम् । | Karna - Do not fear, do not fear. Listen to something else. | कर्ण - घाबरू नका, घाबरू नका. दुसरे काही ऐका. |
अङ्गैः सहैव जनितं कवचं कुण्डलाभ्यां सह ददामि । | I give my armor that was born with my body, along with my earrings. | मी माझ्या शरीरासोबतच जन्मलेले कवच, कुंडलांसहित देतो. |
शक्रः - (सहर्षम्) ददातु, ददातु । | Shakra - (Joyfully) Give, give! | शक्र - (आनंदाने) द्या, द्या! |
Exercises (भाषाभ्यासः)
5.2. Answer in your medium's language (माध्यमभाषया उत्तरत)
1. (From 'प्रथमं पुष्पम्') दुष्यन्तस्य कानि स्वभाववैशिष्ट्यानि ज्ञायन्ते ?
English: King Dushyanta's character traits are clearly visible. He is respectful of sages and the hermitage rules, as he immediately withdraws his arrow when asked (आशु प्रतिसंहर सायकम्). He is righteous, stating that a king's weapons are for protecting the distressed, not harming the innocent (राज्ञां शस्त्रम् आर्तत्राणाय भवति न तु अनागसि प्रहर्तुम्). He is also humble and considerate, choosing to enter the hermitage in modest attire (विनीतवेषेण प्रवेष्टव्यानि तपोवनानि) so as not to disturb its residents (तपोवननिवासिनामुपरोधो मा भूत्).
Marathi (मराठी): राजा दुष्यंताची स्वभाववैशिष्ट्ये स्पष्टपणे दिसून येतात. तो ऋषीमुनींचा आणि आश्रमाच्या नियमांचा आदर करतो, कारण विनंती करताच तो लगेच आपला बाण मागे घेतो (आशु प्रतिसंहर सायकम्). तो नीतिमान आहे, तो म्हणतो की राजाची शस्त्रे पीडितांचे रक्षण करण्यासाठी असतात, निष्पापांवर हल्ला करण्यासाठी नसतात (राज्ञां शस्त्रम् आर्तत्राणाय भवति न तु अनागसि प्रहर्तुम्). तो नम्र आणि विचारी देखील आहे; आश्रमातील रहिवाशांना त्रास होऊ नये (तपोवननिवासिनामुपरोधो मा भूत्) म्हणून तो साध्या वेशात (विनीतवेषेण) आश्रमात प्रवेश करतो.
2. (From 'द्वितीयं पुष्पम्') रोहसेनः किमर्थं रोदिति ?
English: Rohasena is crying because he wants a golden toy cart. He had been playing with a neighbor's golden cart, which that child took back. His attendant, Radanika, made him a clay cart (मृत्तिकाशकटिका) instead. Rohasena rejects the clay cart, insisting he wants the same golden cart (तामेव सौवर्णशकटिकां देहि) his friend had, which is why he is crying.
Marathi (मराठी): रोहसेन रडत आहे कारण त्याला सोन्याची खेळण्यातील गाडी हवी आहे. तो शेजारच्या मुलाच्या सोन्याच्या गाडीशी खेळला होता, जी त्या मुलाने परत नेली. त्याची दासी, रदनिका, हिने त्याला मातीची गाडी (मृत्तिकाशकटिका) बनवून दिली. परंतु रोहसेनने ती मातीची गाडी नाकारली आणि मित्राकडे होती तशीच सोन्याची गाडी (तामेव सौवर्णशकटिकां देहि) हवी असा हट्ट धरला, म्हणूनच तो रडत आहे.
3. (From 'तृतीयं पुष्पम्') शक्रस्य कपटं विशदीकुरुत ।
English: Shakra (Indra) came in the disguise of a beggar (Yachaka) to deceive Karna. His goal was to take Karna's divine armor (Kavacha) and earrings (Kundala) to weaken him and help his own son, Arjuna, in the upcoming war. Shakra's deceit is clear when he blesses Karna not with a long life (दीर्घायुर्भवेति), but with eternal fame (सूर्य इव... तिष्ठतु ते यशः), as he knew Karna's life would be short once the armor was gone. He cleverly refuses all other generous offers from Karna—thousands of cows, gold, and even the whole earth—because his one and only goal was to get the impenetrable armor and earrings, which he finally asks for and accepts with joy.
Marathi (मराठी): शक्र (इंद्र) कर्णाची फसवणूक करण्यासाठी भिकाऱ्याच्या (याचक) वेशात आला. आगामी युद्धाच आपला पुत्र अर्जुनाला मदत करण्यासाठी, कर्णाला कमकुवत करण्याच्या हेतूने, त्याची दैवी कवच आणि कुंडले घेणे हाच त्याचा उद्देश होता. जेव्हा तो कर्णाला 'दीर्घायुषी हो' (दीर्घायुर्भवेति) असा आशीर्वाद न देता, 'तुझी कीर्ती सूर्यासारखी... राहो' (सूर्य इव... तिष्ठतु ते यशः) असा आशीर्वाद देतो, तेव्हाच त्याचे कपट स्पष्ट होते. कारण त्याला माहित होते की कवच-कुंडले गेल्यावर कर्ण जास्त काळ जगणार नाही. तो कर्णाने देऊ केलेल्या हजारो गाई, सोने आणि संपूर्ण पृथ्वी अशा सर्व उदार देणग्या हुशारीने नाकारतो, कारण त्याचे एकमेव ध्येय कर्णाची अभेद्य कवच-कुंडले मिळवणे हेच होते, जी तो शेवटी मागून घेतो आणि आनंदाने स्वीकारतो.
About BhashaLab
BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.
We offer:
1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi
2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi
3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards
4. International English Olympiad Tuitions - All classes
5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above
6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online
Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044
Mail: info@bhashalab.com
Website: www.bhashalab.com
Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!
Comments