14. प्रतिपदं संस्कृतम् - Sanskrit at Every Step - Class 10 - Amod

Sanskrit (संस्कृत)

English

Marathi (मराठी)

प्रतिपदं

At every step

पावला-पावलावर

वृत्तिं

Profession, livelihood

नोकरी, व्यवसाय

प्रतीक्षालयः

Waiting lounge / hall

प्रतीक्षालय

व्यवस्थापनप्रशिक्क्षिका

Management trainer (female)

व्यवस्थापन प्रशिक्षिका

मूलतत्त्वानि

Fundamental principles

मूलभूत तत्त्वे

सुगमः

Easy

सोपा, सुलभ

अभिमता

Liked, approved

आवडलेली, पसंत पडलेली

विधिविमर्शकः

Legal consultant

कायदेशीर सल्लागार

स्यूतात्

From the bag

पिशवीतून

अभियान्त्रिकी

Engineering

अभियांत्रिकी

सङ्गणकशास्त्रं

Computer Science

संगणकशास्त्र

संशोधनं

Research

संशोधन

रसायनशास्त्रम्

Chemistry

रसायनशास्त्र

भाषाविश्लेषिका

Language analyst (female)

भाषा विश्लेषिका

पार्श्वनिवेदनम्

Compering, anchoring

निवेदन (सूत्रसंचालन)

तज्ज्ञानाम्

Of experts

तज्ज्ञांची

उपयोजनं

Application, use

उपयोग

विशेषार्हता

Special qualification / eligibility

विशेष पात्रता

Sanskrit (संस्कृत)

English Translation

Marathi Translation (मराठी भाषांतर)

(संवादस्थलम् - विमानतलस्य प्रतीक्षालयः ।)

(Scene - The airport waiting lounge.)

(संवादस्थळ - विमानतळाचे प्रतीक्षालय.)

महोदयः - अपि भवती संस्कृतं पाठयति ?

Gentleman - Do you teach Sanskrit?

महोदय - आपण संस्कृत शिकवता का?

महोदया - (सस्मितं) न खलु ।

Lady - (Smiling) Not really.

महोदया - (हसून) नाही बुवा.

महोदयः - भवत्याः समीपे एतं सुभाषितसङ्ग्रहं दृष्ट्वा मया एवं चिन्तितम् ।

Gentleman - Seeing this collection of Subhashitas with you, I thought so.

महोदय - तुमच्याजवळ हा सुभाषितसंग्रह पाहून मला तसे वाटले.

महोदया - ...अस्य पुस्तकस्य मम कार्यक्षेत्रेण सह सम्बन्धः अस्ति ।

Lady - ...this book is related to my field of work.

महोदया - ...या पुस्तकाचा माझ्या कार्यक्षेत्राशी संबंध आहे.

महोदयः- एवम् । कस्मिन् क्षेत्रे कार्यरता भवती ?

Gentleman - I see. In which field are you occupied?

महोदय - असे होय. आपण कोणत्या क्षेत्रात कार्यरत आहात?

महोदया - अहं व्यवस्थापनप्रशिक्षिकारूपेण कार्यं करोमि ।

Lady - I work as a management trainer.

महोदया - मी व्यवस्थापन प्रशिक्षिका म्हणून काम करते.

मया अवगतं यद् रामायण-महाभारत... बहवः श्लोकाः सन्ति येषु व्यवस्थापनशास्त्रस्य मूलतत्त्वानि निर्दिष्टानि ।

I understood that in Ramayana, Mahabharata... there are many verses in which the fundamental principles of management are specified with examples.

मला समजले की रामायण-महाभारत... (इत्यादी ग्रंथांत) असे अनेक श्लोक आहेत, ज्यात व्यवस्थापनशास्त्राची मूळ तत्त्वे उदाहरणांसह दिलेली आहेत.

अनेन काव्यमाध्यमेन विषयप्रवेशः सुगमः भवति ।

Through this medium of poetry, introduction to the subject becomes easy.

या काव्यमाध्यमामुळे विषयाचा प्रवेश सोपा होतो.

महोदयः - अहो आश्चर्यम् ! शालायाः अनन्तरं खण्डितं मम संस्कृताध्ययनम् । तदपि अधुनैव पुनः आरब्धम् ।

Gentleman - Oh, wonderful! My Sanskrit studies were discontinued after school. That too I have just recently started again.

महोदय - अहो आश्चर्यम्! शाळेनंतर माझे संस्कृतशिक्षण थांबले होते. तेच मी सुद्धा आत्ताच पुन्हा सुरू केले आहे.

महोदयः - वस्तुतः अहं वाणिज्यशाखायाः स्नातकः । विधिशाखायाः पदवी अपि प्राप्ता मया ।

Gentleman - Actually, I am a commerce graduate. I have also obtained a law degree.

महोदय - खरं तर, मी वाणिज्य शाखेचा पदवीधर आहे. मी कायद्याची पदवीही मिळवली आहे.

साम्प्रतं बहुराष्ट्रियसंस्थायां विधिविमर्शकरूपेण कार्यं करोमि ।

Currently, I work as a legal consultant in a multinational company.

सध्या मी एका बहुराष्ट्रीय संस्थेत कायदेशीर सल्लागार म्हणून काम करतो.

तदनुसृत्य कौटिलीयम् अर्थशास्त्रं, याज्ञवल्क्यस्मृतिः इत्यादीनां ग्रन्थानाम् अध्ययनं साहाय्यकरं भवेत् इति गुरुभिः उक्तम् ।

My teachers told me that studying texts like Kautilya's Arthashastra, Yajnavalkya Smriti, etc., would be helpful for that.

त्यासाठी कौटिलीय अर्थशास्त्र, याज्ञवल्क्यस्मृती इत्यादी ग्रंथांचे अध्ययन उपयुक्त ठरेल, असे माझ्या गुरूजींनी सांगितले.

समीरः - महोदय, भवतोः संवादे संस्कृतस्य सन्दर्भः श्रुतः मया ।

Sameer - Sir, I heard a reference to Sanskrit in your conversation.

समीर - महाशय, तुमच्या संभाषणात मी संस्कृतचा संदर्भ ऐकला.

भवानपि विश्वसंस्कृतपरिषन्निमित्तं विदेशं प्रस्थितः ?

Are you also heading abroad for the World Sanskrit Conference?

आपणही विश्व संस्कृत परिषदेसाठी परदेशी निघाला आहात का?

महोदयः - न खलु । परं कीदृशी एषा विश्वसंस्कृतपरिषद् ?

Gentleman - Not really. But what is this World Sanskrit Conference?

महोदय - नाही बुवा. पण ही विश्व संस्कृत परिषद कसली?

समीरः - आम् । ...अहं संस्कृतव्याकरणं सङ्गणकशास्त्रं च इति विषयम् अधिकृत्य संशोधनं करोमि ।

Sameer - Yes. ...I am doing research on the topic of Sanskrit Grammar and Computer Science.

समीर - हो. ...मी संस्कृत व्याकरण आणि संगणकशास्त्र या विषयावर संशोधन करत आहे.

तद्विषयकं शोधनिबन्धं प्रस्तोतुम् अहं परिषदि निमन्त्रितः ।

I have been invited to the conference to present a research paper on that topic.

त्या विषयावरील शोधनिबंध सादर करण्यासाठी मला परिषदेत आमंत्रित केले आहे.

महोदया - अहो आश्चर्यम् ! तन्त्रज्ञानसंस्थायाम् ? संस्कृतस्य अध्ययनम् ?

Lady - Oh, wonderful! In an institute of technology? Study of Sanskrit?

महोदया - अहो आश्चर्यम्! तंत्रज्ञान संस्थेत? संस्कृतचे अध्ययन?

समीरः - तिष्ठतु तावत् । तर्हि अवश्यं मेलयामि मे मित्राणि । एते सर्वेऽपि परिषदि सहभागिनः ।

Sameer - Please wait. In that case, I must introduce my friends. All of these are also participants in the conference.

समीर - थांबा तर. मग मी माझ्या मित्रांना अवश्य भेटवतो. हे सर्वजणसुद्धा परिषदेतील सहभागी आहेत.

प्रसादः - नमस्ते । अहं रसायनशास्त्रस्य छात्रः । प्राचीनभारतीयरसायनशास्त्रम् इति मम संशोधनक्षेत्रम् ।

Prasad - Namaste. I am a student of Chemistry. 'Ancient Indian Chemistry' is my research field.

प्रसाद - नमस्ते. मी रसायनशास्त्राचा विद्यार्थी आहे. 'प्राचीन भारतीय रसायनशास्त्र' हे माझे संशोधनाचे क्षेत्र आहे.

तद्विषयकाः ग्रन्थाः संस्कृतभाषया लिखिताः ।

The texts on that subject are written in the Sanskrit language.

त्या विषयावरील ग्रंथ संस्कृत भाषेत लिहिलेले आहेत.

लीना - अहमपि भाषाशास्त्रम् अधीत्य बेङ्गलुरू इत्यत्र सॉफ्टवेअर-क्षेत्रे भारतीयभाषाविश्लेषिकारूपेण कार्यं करोमि ।

Leena - I too, after studying linguistics, work as an 'Indian Language Analyst' in the software field in Bengaluru.

लीना - मीसुद्धा भाषाशास्त्राचा अभ्यास करून बंगळुरू येथे सॉफ्टवेअर क्षेत्रात 'भारतीय भाषा विश्लेषिका' म्हणून काम करते.

संस्कृतस्य ज्ञानम् आधुनिकभारतीय-भाषाणां विश्लेषणे अतीव साहाय्यकरं भवति इति मे अनुभवः ।

It is my experience that knowledge of Sanskrit is extremely helpful in the analysis of modern Indian languages.

संस्कृतचे ज्ञान आधुनिक भारतीय भाषांच्या विश्लेषणात अत्यंत उपयुक्त होते, हा माझा अनुभव आहे.

तनुजा - पार्श्वनिवेदनम् इति मे व्यवसायः । संस्कृतश्लोकादीनां पठनेन शब्दोच्चारणस्य उत्तमः अभ्यासः भवति ।

Tanuja - Compering/Anchoring is my profession. By reciting Sanskrit shlokas, one gets good practice of pronunciation.

तनुजा - निवेदन (सूत्रसंचालन) हा माझा व्यवसाय आहे. संस्कृत श्लोकांच्या पठणाने शब्दोच्चारांचा उत्तम सराव होतो.

तेन अभिनये निवेदने च प्रभावः वर्धते ।

With that, the impact (effectiveness) in acting and compering increases.

त्यामुळे अभिनय आणि निवेदनात प्रभाव वाढतो.

समीरः - भोः, भारतीयविद्यायाः नाम भारतीयतत्त्वज्ञान-योगशास्त्र-इतिहास-स्थापत्यादिशास्त्राणाम् अध्ययनाय विदेशेष्वपि नैके जनाः उत्सुकाः ।

Sameer - Sir, many people abroad are eager to study 'Indian Knowledge Systems', namely Indian philosophy, Yoga, history, architecture, etc.

समीर - अहो, 'भारतीय विद्या' म्हणजेच भारतीय तत्त्वज्ञान, योगशास्त्र, इतिहास, स्थापत्यशास्त्र इत्यादींच्या अध्ययनासाठी परदेशातही अनेक लोक उत्सुक आहेत.

तत्र संस्कृततज्ज्ञानाम् आवश्यकता वर्तते ।

There is a need for Sanskrit experts there.

तिथे संस्कृत तज्ज्ञांची गरज आहे.

महोदया - अस्माभिः संस्कृतस्य अध्ययनं शालायां कृतम् । परं तस्य अनेन प्रकारेण उपयोजनं भवेदिति अस्माभिः नैव चिन्तितम् ।

Lady - We studied Sanskrit in school. But we had never thought that it could be applied in this manner.

महोदया - आम्ही शाळेत संस्कृत शिकलो. पण त्याचा अशा प्रकारे उपयोग होईल, असा आम्ही कधी विचारच केला नव्हता.

लीना - यस्मिन् कस्मिन्नपि क्षेत्रे वयं वृत्त्यर्थं कार्यरताः स्याम, तत्र संस्कृतज्ञानम् अस्मत्कृते विशेषार्हता भवति ।

Leena - In whichever field we may be working for our profession, knowledge of Sanskrit becomes a 'special qualification' for us.

लीना - आपण व्यवसायासाठी कोणत्याही क्षेत्रात कार्यरत असलो, तरी तिथे संस्कृतचे ज्ञान ही आपल्यासाठी एक 'विशेष पात्रता' ठरते.