8. ऊर्जाशक्तीचा जागर - Class 10 - Aksharbharati

Author’s Name: डॉ. रघुनाथ माशेलकर

Bilingual Summary (सारांश)

मराठी: ‘ऊर्जाशक्तीचा जागर’ या आत्मकथनात्मक लेखात डॉ. रघुनाथ माशेलकर यांनी आपल्या बालपणातील संघर्षमय आठवणी सांगितल्या आहेत. वडिलांचे निधन झाल्यावर आईने प्रचंड कष्ट करत त्यांना शिक्षण दिले. गरिबी, अडचणी, अनवाणीपणा असूनही त्यांनी धैर्याने शिक्षण सुरू ठेवले. आईची जिद्द आणि शिक्षकांचे मार्गदर्शन यामुळे त्यांच्यातील ऊर्जाशक्ती जागृत झाली. भावे सरांनी दिलेला संदेश – “ऊर्जा एकवटली तर काहीही जाळता येते” – त्यांच्या जीवनाचा मंत्र ठरला. हा लेख शिक्षणाचे, आईचे आणि शिक्षकांचे ऋण मान्य करणारा प्रेरणादायी आहे.

English: In his autobiographical essay Oorjashakticha Jagar, Dr. Raghunath Mashelkar recalls his childhood struggles. After his father’s death, his mother worked tirelessly to educate him. Despite poverty, hardships, and lack of basic facilities, he continued his studies with determination. His mother’s perseverance and the guidance of teachers awakened his inner energy. Bhave Sir’s advice – “If energy is concentrated, anything can be achieved” – became his life’s mantra. This essay is an inspiring tribute to education, to a mother’s sacrifice, and to the teachers’ guidance.

Bilingual Theme / Central Idea (मध्यवर्ती कल्पना)

मराठी:लेखात शिक्षण, आईची जिद्द आणि शिक्षकांचे मार्गदर्शन यामुळे जीवनात प्रगती साधता येते हा संदेश दिला आहे.

English:The central idea is that education, a mother’s determination, and teachers’ guidance can lead to true progress in life.

पाठातील महत्त्वाचे मुद्दे (Key Points for Revision)

1. डॉ. माशेलकर लहानपणीच वडिलांना गमावले.

2. आईने प्रचंड कष्ट करून त्यांना शिक्षण दिले.

3. गरिबी असूनही त्यांनी धैर्याने अभ्यास सुरू ठेवला.

4. शिक्षकांच्या मार्गदर्शनामुळे त्यांना प्रेरणा मिळाली.

5. शिक्षण आणि जिद्द हेच प्रगतीची खरी साधने आहेत.

Bilingual Character Sketch (पात्रांचे स्वभावचित्रण)

डॉ. रघुनाथ माशेलकर:

• मराठी: जिद्दी, परिश्रमी, शिक्षणासाठी आसुसलेले, कष्टातून उभे राहिलेले.

• English: Determined, hardworking, eager for education, and risen from hardships.

  
  

आई (डॉ. माशेलकरांची):

• मराठी: त्यागी, जिद्दी, धैर्यवान, शिक्षणाला प्राधान्य देणारी.

• English: Sacrificing, determined, courageous, and prioritizing her son’s education.

  
  

भावे सर:

• मराठी: प्रेरणादायी शिक्षक, विद्यार्थ्यांमध्ये आत्मविश्वास जागवणारे.

• English: Inspirational teacher, instilling confidence in students.

Glossary (शब्दार्थ)

True or False (चूक की बरोबर) with Reasons

1. विधान: डॉ. माशेलकरांचे वडील त्यांना शालेय जीवनात साथ देत होते.

   उत्तर: चूक. कारण ते लहानपणीच वारले होते.

   
   

2. विधान: आईने शिक्षणासाठी खूप कष्ट केले.

   उत्तर: बरोबर. कारण तिने फी भरण्यासाठी कामे केली.

   
   

3. विधान: डॉ. माशेलकर अनवाणी शाळेत जात असत.

   उत्तर: बरोबर. कारण त्यांना पादत्राणे परवडत नव्हती.

   
   

4. विधान: भावे सरांनी विज्ञानाबरोबर जीवनाचे तत्त्वज्ञान शिकवले.

   उत्तर: बरोबर. कारण त्यांनी ऊर्जा एकवटण्याचा धडा दिला.

   
   

5. विधान: शिक्षण आणि आईच्या जिद्दीमुळे डॉ. माशेलकर यशस्वी झाले.

   उत्तर: बरोबर. कारण त्यांनीच प्रगतीचा पाया घातला.

Personal Opinion (स्वमत)

प्रश्न १: डॉ. माशेलकरांच्या आईचे व्यक्तिमत्त्व कसे होते?

उत्तर:Paragraph 1: ‘ऊर्जाशक्तीचा जागर’ या लेखात डॉ. माशेलकर यांच्या आईचे वर्णन आहे.Paragraph 2: त्या त्यागी, जिद्दी आणि शिक्षणाला प्राधान्य देणाऱ्या होत्या. आपल्या मुलाला घडवण्यासाठी त्यांनी प्रचंड कष्ट घेतले.

महत्त्वाचे शब्द: आई, त्याग, जिद्द, शिक्षण, कष्ट.

प्रश्न २: भावे सरांनी दिलेला संदेश तुमच्यासाठी कसा उपयुक्त आहे?

उत्तर:Paragraph 1: या लेखात भावे सरांनी विद्यार्थ्यांना प्रेरणा दिली आहे.Paragraph 2: ‘ऊर्जा एकवटली तर काहीही साध्य करता येते’ हा संदेश अभ्यास आणि आयुष्यात उपयुक्त आहे.

महत्त्वाचे शब्द: भावे सर, प्रेरणा, ऊर्जा, संदेश, आयुष्य.

प्रश्न ३: डॉ. माशेलकरांचे बालपण संघर्षमय का म्हणता येईल?

उत्तर:Paragraph 1: या लेखात त्यांच्या बालपणीचे वर्णन आले आहे.Paragraph 2: वडिलांचे निधन, गरिबी, अनवाणी शाळा आणि फी भरण्याची अडचण यामुळे त्यांचे बालपण संघर्षमय होते.

महत्त्वाचे शब्द: बालपण, संघर्ष, गरिबी, अडचण, फी.

प्रश्न ४: शिक्षणासाठी जिद्द का आवश्यक आहे?

उत्तर:Paragraph 1: ‘ऊर्जाशक्तीचा जागर’ या लेखातून शिक्षणाचे महत्त्व दिसते.Paragraph 2: अडचणी असूनही जिद्दीने शिक्षण घेतल्यास यश नक्की मिळते.

महत्त्वाचे शब्द: शिक्षण, जिद्द, अडचणी, यश, प्रयत्न.

प्रश्न ५: हा लेख विद्यार्थ्यांना कोणता धडा देतो?

उत्तर:Paragraph 1: डॉ. माशेलकर यांचा हा लेख विद्यार्थ्यांसाठी प्रेरणादायी आहे.Paragraph 2: तो शिक्षण, परिश्रम, आईचे ऋण आणि शिक्षकांचे मार्गदर्शन यांचे महत्त्व शिकवतो.

महत्त्वाचे शब्द: विद्यार्थी, प्रेरणा, शिक्षण, परिश्रम, मार्गदर्शन.

मागील बोर्ड परीक्षेत आलेले प्रश्न (Previous Years' Board Questions)

प्रश्न १: ‘ऊर्जा एकवटली तर काहीही जाळता येते’ – या विचाराचे स्पष्टीकरण द्या.

उत्तर:Paragraph 1: या लेखात भावे सरांनी विद्यार्थ्यांना ऊर्जा एकवटण्याचा धडा दिला आहे.Paragraph 2: जीवनात ध्येय साध्य करण्यासाठी लक्ष, परिश्रम आणि जिद्द यांची एकाग्रता आवश्यक आहे.

प्रश्न २: डॉ. माशेलकरांचे बालपण विद्यार्थ्यांसाठी प्रेरणादायी का आहे?

उत्तर:Paragraph 1: ‘ऊर्जाशक्तीचा जागर’ या लेखात त्यांचे बालपण वर्णन केले आहे.Paragraph 2: गरिबी आणि अडचणी असूनही त्यांनी शिक्षण घेतले आणि यश मिळवले, त्यामुळे त्यांचे बालपण प्रेरणादायी आहे.

About BhashaLab

BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.

We offer:

1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards

4. International English Olympiad Tuitions - All classes

5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above

6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online

Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044

Mail: info@bhashalab.com

Website: www.bhashalab.com

Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!