8. गिर्यारोहणाचा अनुभव - Giryarochanacha Anubhav - Class 8 - Sugambharati 2

Lesson Type: Prose (पाठ)

Lesson Number: ८

Lesson Title: गिर्यारोहणाचा अनुभव

Author/Poet's Name: रमेश महाले

Bilingual Summary (सारांश)

मराठी: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात, ईशान नावाचा मुलगा सुट्टीत कंटाळलेला असताना त्याला 'उत्तर काशीच्या गिर्यारोहण संस्थेकडून'  एका मोहिमेचे निमंत्रण येते. ईशान, ज्याला गिर्यारोहणाचे 'वेड' असते, तो आपल्या मित्रांसह (धैर्य, प्रशांत, अमन, सक्षम) गंगोत्रीला  पोहोचतो. परंतु, तिथे पोहोचल्यावर त्यांना 'ढग अकस्मात फुटले' आणि 'भूस्खलन'  झाल्यामुळे झालेली भीषण परिस्थिती दिसते. सर्वत्र 'हाहाकार' माजलेला असतो आणि दुकानदार 'पाच रुपयांत मिळणाऱ्या बिस्किट पुड्याची किंमत शंभर रुपये' घेऊन यात्रेकरूंची 'लूटमार'  करत असतात. ईशान व त्याचे मित्र आपला गिर्यारोहणाचा उत्साह बाजूला ठेवून, 'अडचणीत सापडलेल्या यात्रेकरूंना मदत'  करतात. ते जखमींवर 'प्रथमोपचार' करतात, भुकेल्या मुलांना 'फळे, बिस्किटे' देतात आणि कोसळलेल्या घरातून 'दोराच्या साहाय्याने'  अडकलेल्या लोकांना बाहेर काढतात. शेवटी, ते 'धूर' करून हवाईदलाच्या हेलिकॉप्टरला संकेत देतात आणि बचाव कार्यात 'जवानांना मदत'  करतात. त्यांच्या या 'बहादुरीचे कार्या'बद्दल त्यांना 'वीरपदक'  मिळावे म्हणून शिफारस केली जाते.

English: In this lesson, a boy named Ishaan, bored with his holidays , receives an invitation from the Uttarkashi mountaineering institute for a mission. Ishaan, who is 'obsessed' with mountaineering , reaches Gangotri with his friends (Dhairya, Prashant, Aman, Saksham). However, upon arriving, they witness a horrifying scene caused by a sudden 'cloudburst' and 'landslide'. There is 'devastation' everywhere , and local shopkeepers are 'looting' pilgrims by charging "one hundred rupees for a packet of biscuits worth five". Ishaan and his friends set aside their enthusiasm for mountaineering and decide to 'help the stranded pilgrims'. They administer 'first-aid' to the injured , give 'fruits and biscuits' to hungry children , and use 'ropes' to rescue people trapped in a collapsed house. Finally, they make 'smoke' to signal an Air Force helicopter and 'assist the soldiers'  in the rescue. For their 'brave deed' , they are recommended for a 'gallantry award'.

Bilingual Theme / Central Idea (मध्यवर्ती कल्पना)

मराठी: प्रस्तुत पाठाची मध्यवर्ती कल्पना हीच आहे की, 'संकटाच्या वेळी माणुसकीचे दर्शन घडवणे' हाच खरा धर्म आहे. गिर्यारोहणासाठी गेलेले विद्यार्थी , स्वतःच्या साहसी मोहिमेपेक्षा, 'ढगफुटीच्या आणि भूस्खलनाच्या आपत्तीत'  सापडलेल्या यात्रेकरूंना मदत करणे अधिक महत्त्वाचे मानतात. स्वार्थी दुकानदारांच्या 'लूटमारी'च्या पार्श्वभूमीवर, या मुलांनी दाखवलेला निःस्वार्थ सेवाभाव, धाडस आणि प्रसंगावधान हे 'माणुसकीचे दर्शन'  घडवते.

English: The central idea of this lesson is 'demonstrating humanity in times of crisis'. Students who went for mountaineering prioritize helping the pilgrims trapped in a 'cloudburst and landslide disaster'  over their own adventure. Against the backdrop of selfish shopkeepers 'looting' the victims, the selfless service, courage, and presence of mind shown by these boys provides a true 'lesson in humanity'.

पाठातील महत्त्वाचे मुद्दे (Key Points for Revision):

• ईशानला सुट्टीचा कंटाळा आलेला असताना उत्तर काशीच्या गिर्यारोहण संस्थेकडून मोहिमेचे निमंत्रण येणे.

  
  

• ईशान व मित्रांचे गंगोत्रीला पोहोचणे आणि तेथे ढगफुटी व भूस्खलनामुळे झालेली भीषण परिस्थिती (हाहाकार) पाहणे.

  
  

• आपत्तीच्या काळात दुकानदारांनी केलेली 'मनमानी' व 'लूटमार' (उदा. बिस्किटांसाठी १०० रु., पाण्यासाठी २०० रु.).

  
  

• मुलांनी यात्रेकरूंना मदत करणे: 'प्रथमोपचार' , 'मलमपट्टी' , 'फळे, बिस्किटे व पाण्याच्या बाटल्या देणे'.

  
  

• ईशानने कोसळलेल्या घरातून लोकांना वाचवण्यासाठी 'खास प्रशिक्षणाचा' व 'दोराचा'  वापर करणे.

  
  

• मुलांनी 'धूर' करून हवाईदलाच्या हेलिकॉप्टरला 'संकेत' देणे आणि बचाव कार्यात 'मदत'  करणे.

  
  

Bilingual Character Sketch (पात्रांचे स्वभावचित्रण):

ईशान (Ishaan):

• मराठी: ईशान हा धाडसी, गिर्यारोहणाचे 'वेड'  असलेला मुलगा आहे. तो संवेदनशील आहे; आपत्ती पाहिल्यावर त्याचा 'सर्व उत्साहच नाहीसा झाला'. तो परोपकारी व माणुसकी जपणारा आहे, म्हणूनच तो यात्रेकरूंना मदत  करतो. त्याने 'खास प्रशिक्षण' घेतले असून तो प्रसंगावधानी आहे (उदा. लोकांना वाचवणे , धूर करणे ).

  
  

• English: Ishaan is brave and 'obsessed' with mountaineering. He is sensitive; his 'enthusiasm vanished'  upon seeing the disaster. He is helpful and humane, which is why he helps the pilgrims. He has 'special training' and a good presence of mind (e.g., rescuing people , making smoke signals ).

  
  

दुकानदार (Shopkeepers):

• मराठी: हे दुकानदार स्वार्थी, संधीसाधू आणि अमानवी आहेत. ते आपत्तीचा गैरफायदा घेऊन लोकांची 'लूटमार'  करत होते. 'पाच रुपयांत मिळणाऱ्या बिस्किट पुड्याची किंमत शंभर रुपये' आणि 'जेवणाच्या थाळीची किंमत दोन हजार रुपये' घेणे, ही त्यांची 'मनमानी'  होती.

  
  

• English: The shopkeepers are selfish, opportunistic, and inhumane. They exploited the disaster by 'looting'  people. Their 'arbitrary pricing' ('मनमानी') included charging "one hundred rupees for a five-rupee biscuit packet" and "two thousand rupees for a food thali".

Glossary (शब्दार्थ)

True or False (चूक की बरोबर) with Reasons

विधान १: ईशानला व्हिडिओ गेम खेळण्याची विशेष गोडी होती.

• उत्तर: चूक. कारण, "व्हिडिओ गेम खेळून त्याला कंटाळा आला होता" आणि "त्याच त्याच रोमांचक कथा वाचण्यात त्याला विशेष गोडी नव्हती".

  
  

विधान २: ईशानने गिर्यारोहणाचे कोणतेही प्रशिक्षण घेतले नव्हते.

• उत्तर: चूक. कारण, "त्याने आपल्या शहरातील एका प्रसिद्ध गिर्यारोहण संस्थेत आधीच प्रवेश घेतला होता" आणि "पहाडावरून खाली पडलेल्या लोकांना बाहेर काढण्याचे खास प्रशिक्षण घेतले होते".

  
  

विधान ३: गंगोत्रीला ढगफुटीमुळे भीषण हाहाकार माजला होता.

• उत्तर: बरोबर. कारण, "पहाडामधून आलेले ढग अकस्मात फुटले आणि गंगोत्रीवर भीषण हाहाकार माजला होता".

  
  

विधान ४: दुकानदारांनी आपत्तीत सापडलेल्या लोकांना मोफत बिस्किटे व पाणी दिले.

• उत्तर: चूक. कारण, दुकानदार "बिस्किटांचा एक पुडा शंभर रुपयांना" आणि "पाण्याची बाटली दोनशे रुपयांना"  विकत होता.

  
  

विधान ५: ईशान व त्याच्या मित्रांनी हवाईदलासाठी धूर करून संकेत दिला.

• उत्तर: बरोबर. कारण, "आसपासच्या जंगलातून लाकडे गोळा करून आणली व त्यांना आग लावली. त्यातून खूप धूर झाला. हा हवाईदलाच्या हेलिकॉप्टरसाठी एक संकेत होता".

  
  

Personal Opinion (स्वमत) (5 questions):

प्रश्न १: पाठ अभ्यासल्यानंतर तुम्हांला जाणवणारी ईशानची गुणवैशिष्ट्ये लिहा.

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' हा पाठ रमेश महाले  यांनी लिहिला आहे. यात आपत्तीच्या वेळी विद्यार्थ्यांनी दाखवलेल्या 'माणुसकीचे दर्शन'  घडते. ईशान हा या कथेचा मुख्य नायक आहे. ईशानची अनेक गुणवैशिष्ट्ये या पाठातून दिसतात. तो धाडसी व परोपकारी आहे. त्याला गिर्यारोहणाचे 'वेड' असूनही, गंगोत्रीतील आपत्ती पाहताच तो स्वतःचा 'उत्साह' विसरून लोकांना मदत करतो. तो संवेदनशील आहे; लोकांची 'लूटमार' पाहून तो 'हैराण' होतो. त्याने घेतलेले 'खास प्रशिक्षण' तो स्वतःच्या फायद्यासाठी नाही, तर 'अडकलेल्या त्या सर्वांना बाहेर काढले'  यासाठी वापरतो. तो प्रसंगावधानी आहे, म्हणूनच त्याने 'धूर करून संकेत'  देण्याची कल्पना वापरली.

  
  

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: धाडसी, परोपकारी, माणुसकी, संवेदनशील, प्रसंगावधानी, प्रशिक्षण, मदत.

प्रश्न २: ईशान आणि त्याचे सहकारी यांनी यात्रेकरूंना केलेली मदत तुमच्या शब्दांत लिहा.

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात रमेश महाले यांनी गंगोत्री येथे ढगफुटीमुळे  अडकलेल्या यात्रेकरूंची भीषण अवस्था वर्णन केली आहे. अशावेळी ईशान व त्याच्या मित्रांनी 'माणुसकीचे दर्शन'  घडवले. ईशान व मित्रांनी अनेक प्रकारे मदत केली. त्यांनी 'जखमी यात्रेकरूंवर प्रथमोपचार केले'. त्यांची 'मलमपट्टी केली आणि औषधे दिली'. 'हरवलेल्या यात्रेकरूंचा शोध घेण्यासाठी'  त्यांनी मदत केली. त्यांनी 'भुकेल्या मुलांना आपल्याबरोबर आणलेली फळे, बिस्किटे व पाण्याच्या बाटल्या दिल्या'. जेव्हा एक घर कोसळले , तेव्हा ईशानने 'जाड व मजबूत दोराच्या साहाय्याने'  अडकलेल्या लोकांना बाहेर काढले. शेवटी, त्यांनी 'हवाईदलाच्या जवानांना मदत केली'  आणि सर्वांना सुरक्षित ठिकाणी पोहोचवले.

  
  

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: प्रथमोपचार, मलमपट्टी, औषधे, फळे, बिस्किटे, शोध घेण्यासाठी, दोराच्या साहाय्याने, हवाईदलाला मदत.

प्रश्न ३: आपत्तीच्या वेळी दुकानदारांनी केलेली 'मनमानी'  योग्य होती का? तुमचे मत लिहा.

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात रमेश महाले यांनी गंगोत्री येथे आलेल्या आपत्तीचे  वर्णन केले आहे. एकीकडे ईशानसारखे मदतीचे हात होते, तर दुसरीकडे दुकानदारांची 'लूटमार'  होती. माझ्या मते, दुकानदारांनी केलेली 'मनमानी'  पूर्णपणे चुकीची आणि अमानवी होती. संकटकाळात लोकांनी एकमेकांना मदत करणे अपेक्षित असते. पण दुकानदारांनी 'पाच रुपयांत मिळणाऱ्या बिस्किट पुड्याची किंमत शंभर रुपये' आणि 'जेवणाच्या थाळीची किंमत दोन हजार रुपये' घेणे, हा 'सरळ लूटमार'  आणि स्वार्थीपणा होता. त्यांनी माणुसकी विसरून केवळ स्वतःच्या फायद्याचा विचार केला, जे अत्यंत निंदनीय आहे.

  
  

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: मनमानी, लूटमार, अमानवी, स्वार्थीपणा, माणुसकी, चुकीचे, संकटकाळ.

प्रश्न ४: 'गिर्यारोहणाचा हा अनुभव त्यांच्यासाठी कायम स्मरणात राहणारा होता.'  - असे लेखकाने का म्हटले असावे?

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात रमेश महाले  यांनी ईशान व त्याच्या मित्रांच्या गिर्यारोहण मोहिमेचे वर्णन केले आहे. ही मोहीम ते 'माणुसकीचे दर्शन'  घडल्यामुळे विसरू शकणार नव्हते. ईशान व त्याचे मित्र गिर्यारोहणाचा 'रोमांचक अनुभव'  घेण्यासाठी गेले होते. पण तिथे त्यांना 'काळजाला घरे पाडणारे दृश्य'  दिसले. त्यांनी केवळ निसर्गाचे 'रौद्र रूप' पाहिले नाही, तर माणसांची 'लूटमार'  आणि 'माणुसकी' (त्यांनी स्वतः केलेली मदत) अशी दोन्ही टोके अनुभवली. त्यांनी स्वतःचा जीव धोक्यात घालून लोकांना वाचवले , सेनेला मदत केली. या 'बहादुरीचे कार्या'बद्दल त्यांना 'वीरपदक'  मिळणार होते. साहस, आपत्ती, दुःख आणि परोपकार या सर्वांचा अनुभव देणारी ही मोहीम म्हणूनच 'कायम स्मरणात राहणारी' होती.

  
  

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: रोमांचक अनुभव, काळजाला घरे पडणारे दृश्य, रौद्र रूप, लूटमार, माणुसकी, वीरपदक, परोपकार.

प्रश्न ५: 'कडाक्याची थंडी पडली आहे', अशी कल्पना करून परिसरातील असाहाय्य व्यक्तीला कोणती मदत कराल, ते लिहा.

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात रमेश महाले यांनी ईशान व मित्रांनी आपत्तीत सापडलेल्या 'अडचणीत सापडलेल्या यात्रेकरूंना मदत'  केल्याचे वर्णन केले आहे. यातूनच 'माणुसकीचे दर्शन'  घडते. माझ्या परिसरात कडाक्याच्या थंडीत एखादी असाहाय्य व्यक्ती दिसल्यास, मी तिला नक्कीच मदत करेन. मी सर्वात आधी माझ्या घरातील जुने पण चांगले स्वेटर, शाल किंवा ब्लँकेट त्या व्यक्तीला देईन. जर ती व्यक्ती भुकेली असेल, तर 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' पाठातील मुलांप्रमाणे  मी तिला बिस्किटे आणि गरम चहा किंवा दूध देईन. ती व्यक्ती आजारी वाटल्यास, मोठ्यांची मदत घेऊन तिला 'प्रथमोपचार'  किंवा दवाखान्यात नेण्याची व्यवस्था करेन.

  
  

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: असाहाय्य, मदत, ब्लँकेट, स्वेटर, बिस्किटे, गरम चहा, प्रथमोपचार, माणुसकी.

मागील बोर्ड परीक्षेत आलेले प्रश्न (Previous Years' Board Questions): - 5 questions

प्रश्न १: ईशान व त्याचे मित्र गिर्यारोहणासाठी कोठे व कसे पोहोचले?

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात, रमेश महाले  यांनी ईशान व त्याच्या मित्रांच्या रोमांचक प्रवासाचे वर्णन केले आहे. शाळेला सुट्टी लागल्यावर सर्व मित्र 'टॅक्सीने ऋषिकेशहून उत्तर काशीला पोहोचले'. वाटेत ते उंच पहाड पाहून 'रोमांचित झाले'. गिर्यारोहण संस्थेच्या साथीदारांना भेटल्यावर त्यांनी 'माऊंटेनिअरिंगच्या साहाय्याने उत्तर काशीहून गंगोत्रीला जाण्याचा निश्चय केला'. अनेक तासांच्या 'कठीण आणि थकवणाऱ्या चढाईनंतर'  ते गंगोत्रीला पोहोचले.

  
  

प्रश्न २: गंगोत्री येथे ढगफुटी व भूस्खलनामुळे कोणते भीषण परिणाम झाले?

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात रमेश महाले यांनी गंगोत्री येथे आलेल्या नैसर्गिक आपत्तीचे 'काळजाला घरे पाडणारे'  वर्णन केले आहे. गंगोत्री येथे 'ढग अकस्मात फुटले'  आणि 'भीषण हाहाकार' माजला. 'पाण्याच्या धोकादायक प्रवाहामुळे' मंदिर परिसर, 'दुकाने, हॉटेल्स आणि धर्मशाळा उद्ध्वस्त'  झाल्या. 'बरीच घरे आणि गेस्ट हाऊस'  वाहून गेली. 'बरेच लोक मृत्युमुखी पडले' आणि 'भूस्खलन झाल्यामुळे ठिकठिकाणी अनेक तीर्थयात्री अडकले'. नदीने 'रौद्र रूप धारण केले'  होते.

  
  

प्रश्न ३: आपत्तीच्या वेळी हॉटेल मालकाने ईशान व मित्रांकडून किती पैशांची मागणी केली?

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात, रमेश महाले यांनी आपत्तीच्या वेळी काही लोकांनी केलेल्या 'लूटमारीचे'  वर्णन केले आहे. संध्याकाळी ईशान व मित्रांना भूक लागली  आणि विश्रांतीची गरज होती. ते एका हॉटेलसारख्या घरात गेले. घरमालकाने त्यांना 'जेवणासाठी दहा हजार आणि खोलीचे भाडे पंधरा हजार रुपये द्यावे लागेल'  असे सांगितले. 'जीव वाचवण्यासाठी ही किंमत तर काहीच नाही'  असेही तो रुक्ष स्वरात म्हणाला.

  
  

प्रश्न ४: ईशानने कोसळलेल्या घरातील लोकांना कसे वाचवले?

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात, रमेश महाले  यांनी ईशानच्या प्रसंगावधानी आणि धाडसी वृत्तीचे दर्शन घडवले आहे. ईशान व मित्र विचारविनिमय करत असताना 'पहाडावरील एक घर मोठा आवाज होऊन खाली कोसळले'. घरातील लोक 'देवदारच्या झाडात अडकले'  होते. ईशानला 'अशा परिस्थितीचा चांगला अनुभव'  होता. त्याने 'पहाडावरून खाली पडलेल्या लोकांना बाहेर काढण्याचे खास प्रशिक्षण'  घेतले होते. त्याने 'जाड व मजबूत दोराच्या साहाय्याने खाली उतरला' आणि 'अडकलेल्या त्या सर्वांना बाहेर काढले'.

  
  

प्रश्न ५: हवाईदलाच्या जवानांनी ईशान व त्याच्या मित्रांची प्रशंसा का केली?

• उत्तर: 'गिर्यारोहणाचा अनुभव' या पाठात, रमेश महाले यांनी मुलांच्या धाडसाचे आणि 'माणुसकीचे दर्शन'  घडवल्याचे कौतुक केले आहे. ईशान व मित्रांनी धूर करून  हवाईदलाच्या हेलिकॉप्टरला संकेत दिला. हवाईदलाच्या अधिकाऱ्यांना जेव्हा 'ईशान व त्याच्या साथीदारांचे बहादुरीचे कार्य समजले' , तेव्हा त्यांनी सर्वांची 'प्रशंसा केली'. हे बहादुरीचे कार्य म्हणजे, त्यांनी 'जखमी यात्रेकरूंवर प्रथमोपचार' केले, भुकेल्यांना अन्न दिले , कोसळलेल्या घरातून लोकांना वाचवले आणि 'यात्रेकरूंना हेलिकॉप्टरपर्यंत पोहोचवायला'  जवानांना मदत केली.

  
  

About BhashaLab

BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.

We offer:

1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards

4. International English Olympiad Tuitions - All classes

5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above

6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online

Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044

Mail: info@bhashalab.com

Website: www.bhashalab.com

Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!