8. वाचनप्रशंसा - Praise of Reading - Class 10 - Amod
- Nov 8
- 5 min read
Updated: Nov 11
Bilingual Summary
English
This poem, "Praise of Reading," highlights the numerous and lifelong benefits of developing a good reading habit. It explains that reading is truly beneficial because it enhances one's character, virtues, knowledge, scientific understanding, and enthusiasm. Through reading, people can understand many subjects, become skilled in their work, and become truly learned.
The poem connects modern readers to ancient wisdom, stating that those who are devoted to reading are continuously taught by great ancient poet-scholars like Valmiki, Vyasa, and Bana. It emphasizes the practical importance of reading a newspaper daily for up-to-date knowledge and states that reading is helpful for all kinds of learning. Finally, it advises students to avoid wasting time in aimless wandering, harmful games, hurting others, or bad-mouthing, and instead take refuge in reading. This is because reading good books is always beneficial: it gives knowledge in childhood, protects character in youth, and removes sorrow in old age.
Marathi (मराठी)
'वाचनप्रशंसा' ही कविता वाचनाच्या सवयीचे अनेक आणि आयुष्यभर टिकणारे फायदे अधोरेखित करते. ही कविता स्पष्ट करते की वाचन खरोखरच फायदेशीर आहे, कारण ते चारित्र्य, सद्गुण, ज्ञान, विज्ञान आणि उत्साह वाढवते. वाचनामुळे लोक अनेक विषय समजू शकतात, आपापल्या कामात कुशल बनतात आणि खऱ्या अर्थाने विद्वान (बहुश्रुत) होतात.
ही कविता आधुनिक वाचकांना प्राचीन ज्ञानाशी जोडते, असे सांगते की जे लोक वाचनात मग्न असतात, त्यांना वाल्मिकी, व्यास आणि बाण यांसारखे प्राचीन कवी-पंडित सतत शिकवत असतात. अद्ययावत ज्ञानासाठी दररोज वृत्तपत्र वाचण्याचे व्यावहारिक महत्त्व ती सांगते आणि सर्व प्रकारच्या शिक्षणासाठी वाचन उपयुक्त आहे असे नमूद करते.
शेवटी, ही कविता विद्यार्थ्यांना निष्फळ भटकंती, वाईट खेळ, इतरांना त्रास देणे किंवा शिवीगाळ/वाईट बोलणे यात वेळ वाया न घालवण्याचा आणि त्याऐवजी वाचनाचा आधार घेण्याचा सल्ला देते. याचे कारण असे की, चांगल्या ग्रंथांचे वाचन नेहमीच हितकारक असते: ते बालपणी ज्ञान देते, तरुणपणी चारित्र्याचे रक्षण करते आणि वृद्धापकाळात दुःख दूर करते.
Glossary (शब्दार्थ)
Sanskrit (संस्कृत) | English | Marathi (मराठी) |
शीलं | (Good) character | चारित्र्य |
सद्गुणसम्पत्तिः | Wealth of good virtues | सद्गुणांची संपत्ती |
हितावहम् | Beneficial, advantageous | हितकारक, फायदेशीर |
मनुजाः | Humans, people | माणसे |
बोधन्ते | Understand, perceive | समजतात |
दक्षाः | Skilled, expert | कुशल, प्रवीण |
बहुश्रुताः | Learned, well-versed | विद्वान, ज्यांनी पुष्कळ ऐकले/वाचले आहे |
रताः | Engaged, devoted | मग्न, रममाण झालेले |
अद्ययावत् | Up-to-date, current | अद्ययावत |
उपकारकम् | Helpful, beneficial | उपयुक्त, मदत करणारे |
वृथाभ्रमण | Aimless wandering | निष्फळ भटकणे |
कुक्रीडा | Bad/harmful games | वाईट खेळ |
परपीडा | Harming others | इतरांना त्रास देणे |
अपभाषणैः | By bad/abusive speech | वाईट बोलण्याने, शिवीगाळ |
कालक्षेपः | Wasting time | वेळेचा अपव्यय |
श्रयेत् | One should take refuge in | आश्रय घ्यावा |
ज्ञानदं | Giver of knowledge | ज्ञान देणारे |
तारुण्ये | In youth | तरुणपणी |
शीलरक्षकम् | Protector of character | चारित्र्याचे रक्षण करणारे |
वार्धक्ये | In old age | म्हातारपणी |
दुःखहरणं | Remover of sorrow | दुःख दूर करणारे |
Verse-by-Verse Translation (श्लोक भाषांतर)
Sanskrit (संस्कृत) | English Translation | Marathi Translation (मराठी भाषांतर) |
शीलं सद्गुणसम्पत्तिः ज्ञानं विज्ञानमेव च । | (Good) character, wealth of virtues, knowledge, and science as well, | चारित्र्य, सद्गुणांची संपत्ती, ज्ञान आणि विज्ञान, |
उत्साहो वर्धते येन वाचनं तद् हितावहम् ।।१।। | and enthusiasm increase by this; that reading is indeed beneficial. | आणि उत्साह ज्याने वाढतो, ते वाचन खरोखरच हितकारक आहे. ।।१।। |
मनुजा वाचनेनैव बोधन्TE विषयान् बहून् । | Humans understand many subjects only through reading. | माणसे वाचनानेच अनेक विषय समजून घेतात. |
दक्षा भवन्ति कार्येषु वाचनेन बहुश्रुताः ।।२।। | They become skilled in their work and (become) learned through reading. | वाचनामुळे (ती) आपापल्या कामात कुशल आणि विद्वान होतात. ।।२।। |
वाल्मीकिव्यासबाणाद्याः प्राचीनाः कविपण्डिताः । | Ancient poet-scholars like Valmiki, Vyasa, Bana, and others, | वाल्मिकी, व्यास, बाण इत्यादी प्राचीन कवी-पंडित, |
तान् शिक्षयन्ति सततं ये सदा वाचने रताः ।।३।। | continuously teach those who are always engaged in reading. | जे नेहमी वाचनात मग्न असतात, त्यांना ते सतत शिकवत असतात. ।।३।। |
अद्ययावद्धि ज्ञानाय वृत्तपत्रं पठेत्सदा । | For up-to-date knowledge, one should always read the newspaper. | अद्ययावत ज्ञानासाठी (मनुष्याने) नेहमी वृत्तपत्र वाचावे. |
सर्वविधसुविद्यार्थं वाचनमुपकारकम् ।।४।। | Reading is helpful for all types of good learning. | सर्व प्रकारच्या चांगल्या विद्यांसाठी वाचन उपयुक्त आहे. ।।४।। |
वृथाभ्रमणकुक्रीडापरपीडापभाषणैः । | By aimless wandering, bad games, harming others, and bad speech, | निष्फळ भटकणे, वाईट खेळ, इतरांना त्रास देणे आणि वाईट बोलणे यांद्वारे |
कालक्षेपो न कर्तव्यो विद्यार्थी वाचनं श्रयेत् ।।५।। | time should not be wasted; a student should take refuge in reading. | वेळ वाया घालवू नये; विद्यार्थ्याने वाचनाचा आश्रय घ्यावा. ।।५।। |
वाचनं ज्ञानदं बाल्ये तारुण्ये शीलरक्षकम् । | Reading gives knowledge in childhood (and is a) protector of character in youth. | वाचन बालपणी ज्ञान देणारे (आणि) तरुणपणी चारित्र्याचे रक्षण करणारे असते. |
वार्धक्ये दुःखहरणं हितं सद्ग्रन्थवाचनम् ।।६।। | In old age, it is a remover of sorrow; (thus) reading good books is beneficial. | म्हातारपणी ते दुःख दूर करणारे असते; (म्हणून) चांगल्या ग्रंथांचे वाचन हितकारक आहे. ।।६।। |
Exercises (भाषाभ्यासः)
5.1. Answer in one full sentence in Sanskrit (पूर्णवाक्येन उत्तरं लिखत)
अ) वाचनेन के गुणाः वर्धन्ते ? उत्तरम्: वाचनेन शीलं, सद्गुणसम्पत्तिः, ज्ञानं, विज्ञानम् उत्साहः च वर्धन्ते ।
आ) वाचनेन मनुजाः किं बोधन्ते ? उत्तरम्: वाचनेन मनुजाः बहून् विषयान् बोधन्ते ।
इ) विद्यार्थिना कथं कालक्षेपः न कर्तव्यः ? उत्तरम्: विद्यार्थिना वृथाभ्रमण-कुक्रीडा-परपीडा-अपभाषणैः कालक्षेपः न कर्तव्यः ।
5.2. Answer in your medium's language (माध्यमभाषया उत्तरत)
अ) 'वाचनम् उपकारकम्' कथम् इति स्पष्टीकुरुत।
English: According to the poem, reading is helpful (उपकारकम्) because it serves a specific and practical purpose. It is stated that one should always read a newspaper to gain up-to-date knowledge (अद्ययावद्धि ज्ञानाय). Furthermore, reading, in general, is beneficial for acquiring all types of good knowledge and learning (सर्वविधसुविद्यार्थं).
Marathi (मराठी): कवितेनुसार, वाचन उपयुक्त (उपकारकम्) आहे कारण ते एक विशिष्ट आणि व्यावहारिक हेतू पूर्ण करते. असे म्हटले आहे की अद्ययावत ज्ञान (अद्ययावद्धि ज्ञानाय) मिळवण्यासाठी मनुष्याने नेहमी वृत्तपत्र वाचावे. शिवाय, सर्वसाधारणपणे, सर्व प्रकारच्या चांगल्या विद्या आणि ज्ञान (सर्वविधसुविद्यार्थं) मिळवण्यासाठी वाचन उपयुक्त ठरते.
आ) 'हितं सद्ग्रन्थवाचनम्' इति कविः किमर्थं वदति ?
English: The poet says "reading good books is beneficial" (हितं सद्ग्रन्थवाचनम्) because reading provides unique support at every stage of life. In childhood, it is a giver of knowledge (ज्ञानदं बाल्ये). In youth, it acts as a protector of one's character (तारुण्ये शीलरक्षकम्). Finally, in old age, it becomes a remover of sorrow (वार्धक्ये दुःखहरणं). Because it helps a person beneficially throughout their entire life, reading good books is considered essential and advantageous.
Marathi (मराठी): कवी "चांगल्या ग्रंथांचे वाचन हितकारक आहे" (हितं सद्ग्रन्थवाचनम्) असे म्हणतात, कारण वाचन हे जीवनाच्या प्रत्येक टप्प्यावर एक अद्वितीय आधार प्रदान करते. बालपणी ते ज्ञान देणारे असते (ज्ञानदं बाल्ये). तरुणपणी ते चारित्र्याचे रक्षण करणारे (तारुण्ये शीलरक्षकम्) ठरते. आणि शेवटी, वृद्धापकाळात ते दुःख दूर करणारे (वार्धक्ये दुःखहरणं) बनते. वाचन संपूर्ण आयुष्यभर माणसाला फायदेशीररीत्या मदत करत असल्यामुळे, चांगल्या ग्रंथांचे वाचन हे आवश्यक आणि हितकारक मानले जाते.
5.3. Diagram Answers (जालरेखाचित्रं पूरयत)
सद्ग्रन्थवाचनम्
(Based on Verse 6)
ज्ञानदं
शीलरक्षकम्
दुःखहरणं
हितं
वाचनेन ... वर्धते
(Based on Verse 1)
शीलं
सद्गुणसम्पत्तिः
ज्ञानं
विज्ञानम्
उत्साहः
कालक्षेपस्य कारणानि
(Based on Verse 5)
वृथाभ्रमण
कुक्रीडा
परपीडा
अपभाषणम्
About BhashaLab
BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.
We offer:
1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi
2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi
3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards
4. International English Olympiad Tuitions - All classes
5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above
6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online
Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044
Mail: info@bhashalab.com
Website: www.bhashalab.com
Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!
Comments