12.1. वहेतनस (स्थूलवाचन) - Vahetanasa (sthulavacana) - Class 9 - Aksharbharati

Lesson Type: स्थूलवाचन (Rapid Reading)

Lesson Number: - 12.1

Lesson Title: व्हेनिस

Author's Name: रमेश मंत्री

Bilingual Summary (सारांश)

मराठी: 'व्हेनिस' हा रमेश मंत्री यांनी लिहिलेला एक प्रवासवर्णनात्मक पाठ आहे. यात लेखक व्हेनिस या पाण्यावर तरंगणाऱ्या शहराचा अनुभव कथन करतात. रेल्वे स्टेशनच्या बाहेर रस्त्यांऐवजी 'ग्रँड कॅनॉल' नावाचा प्रचंड कालवा पाहून लेखकाला आश्चर्य वाटते. या शहरात मोटारगाड्यांऐवजी लहान बोटी (वॉटर-टॅक्सी) आणि नावा हेच वाहतुकीचे मुख्य साधन आहे. व्हेनिस हे अनेक लहान बेटांचा समूह असून, तेथील जीवनमान मुंबई किंवा न्यूयॉर्कसारखे धावपळीचे नाही, तर अत्यंत निवांत आहे. हे एक असे अद्भुत शहर आहे जिथे मोटार नाही, ट्रॅफिक पोलीस नाहीत आणि वाहतुकीचे दिवेही नाहीत. लेखक व्हेनिसला 'निळ्या पाण्यावर तरंगणारे गोड, कलासक्त शहर' असे संबोधतात आणि तिथून निघताना त्यांना हुरहुर वाटते.

English: 'Venice' is a travelogue written by Ramesh Mantri. In this lesson, the author narrates his experience of Venice, a city that floats on water. The author is surprised to see a massive canal called the 'Grand Canal' outside the railway station instead of roads. In this city, the main modes of transport are small boats (water-taxis) and ferries instead of cars. Venice is a cluster of many small islands, and life there is not fast-paced like in Mumbai or New York, but extremely relaxed. It is a unique city where there are no cars, no traffic police, and no traffic lights. The author describes Venice as a "sweet, art-loving city floating on blue water" and feels sad while leaving it.

Bilingual Theme / Central Idea (मध्यवर्ती कल्पना)

मराठी: पाण्यावर वसलेल्या व्हेनिस शहराची अद्वितीय ओळख, तेथील निसर्गसौंदर्य, वैशिष्ट्यपूर्ण जीवनशैली आणि कालव्यांचे मनमोहक जग यांची वाचकांना ओळख करून देणे, ही या पाठाची मध्यवर्ती कल्पना आहे. लेखकाने व्हेनिसच्या अवर्णनीय सौंदर्याचे आणि शांत वातावरणाचे वर्णन करून वाचकांना एक शाब्दिक सफर घडवली आहे.

English: The central idea of this lesson is to introduce the reader to the unique identity of the city of Venice, its natural beauty, distinctive lifestyle, and the enchanting world of its canals. The author takes the reader on a verbal tour by describing the inexpressible beauty and tranquil atmosphere of Venice.

पाठातील महत्त्वाचे मुद्दे (Key Points for Revision):

• व्हेनिस हे गाडीचे शेवटचे स्टेशन होते आणि स्टेशनच्या बाहेर रस्त्यांऐवजी 'ग्रँड कॅनॉल' नावाचा प्रचंड कालवा आहे.

  
  

• व्हेनिसमधील वाहतूक मोटर लाँचीस (पॉटर टॅक्सी) आणि मोठ्या यांत्रिक नावांनी चालते.

  
  

• हे जगातले एकमेव शहर आहे जिथे एकही मोटार, वाहतूक पोलीस किंवा ट्रॅफिक लाईट्स नाहीत.

  
  

• व्हेनिस हे शहर म्हणजे अनेक छोट्या बेटांचा समूह आहे, जे दूरून निळ्या समुद्रावर टाकलेल्या हिऱ्या-माणकांच्या ढिगासारखे दिसते.

  
  

• व्हेनिसमधील जीवनमान मुंबई, न्यूयॉर्कसारख्या शहरांप्रमाणे धावपळीचे नसून, अत्यंत निवांत आणि शांत आहे.

  
  

Glossary (शब्दार्थ)

True or False (चूक की बरोबर) with Reasons

विधान १: व्हेनिसच्या रेल्वे स्टेशनबाहेर लेखकाला एक मोठा महामार्ग दिसला.

• उत्तर: चूक. कारण, स्टेशनच्या बाहेर येऊन पाहिल्यावर लेखकाला रस्ता नव्हताच, तर एक प्रचंड कालवा दिसला.

  
  

विधान २: व्हेनिस शहरात वाहतुकीला शिस्त लावण्यासाठी जागोजागी ट्रॅफिक लाईट्स आहेत.

• उत्तर: चूक. कारण, पाठात स्पष्ट म्हटले आहे की व्हेनिसमध्ये ट्रॅफिक लाईट्स नाहीत.

  
  

विधान ३: व्हेनिस हे एकाच मोठ्या बेटावर वसलेले शहर आहे.

• उत्तर: चूक. कारण, व्हेनिस हे अनेक छोट्या बेटांचा पुंजका आहे.

  
  

विधान ४: व्हेनिसमधील जीवनमान मुंबईसारखेच वेगवान आणि धावपळीचे आहे.

• उत्तर: चूक. कारण, लेखकाने म्हटले आहे की मुंबईसारख्या शहरांतल्या धावपळीपासून हे निवांत शहर सर्वस्वी अलिप्त आहे.

  
  

विधान ५: व्हेनिसला 'पाण्यातले अद्भुत शहर' असे म्हटले जाते.

• उत्तर: बरोबर. कारण, हे पाण्यातले असे जगातले एकमेव अद्भुत शहर आहे, असे लेखकाने म्हटले आहे.

  
  

Personal Opinion (स्वमत):

प्रश्न १: 'व्हेनिस म्हणजे अफाट जलदर्शन', या विधानाची सत्यता पाठाच्या आधारे पटवून द्या.

• उत्तर: लेखक रमेश मंत्री यांनी 'व्हेनिस' या पाठात व्हेनिस शहराचे वर्णन 'अफाट जलदर्शन' असे केले आहे, जे अत्यंत समर्पक आहे. हा पाठ वाचल्यानंतर व्हेनिस म्हणजे पाण्याने वेढलेले आणि पाण्यावरच जगणारे शहर आहे, हे लक्षात येते.

  
  

  पाठाच्या सुरुवातीलाच लेखक सांगतात की, स्टेशनच्या बाहेर रस्ता नसून एक प्रचंड कालवा आहे. या शहरात रस्त्यांचे काम कालवेच करतात आणि वाहतूक बोटींमधून चालते. हे शहर अनेक छोट्या बेटांचा समूह असून ते निळ्या समुद्रावर वसलेले आहे. लेखकाने सांगितलेला विनोदी किस्साही हेच दर्शवतो; लंडनहून आलेला मुनीम "व्हेनिसमध्ये पूर आला आहे" अशी तार करतो, कारण त्याला रस्त्यांऐवजी सगळीकडे पाणीच पाणी दिसते. या सर्व वर्णनांवरून 'व्हेनिस म्हणजे अफाट जलदर्शन' हे विधान पूर्णपणे सत्य आहे, हे सिद्ध होते.

  
  

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: जलदर्शन, कालवे, बेटे, जलमार्ग, पाणी, बेट, प्रवासवर्णन.

  
  

प्रश्न २: 'व्हेनिस म्हणजे अवर्णनीय शहर', असे लेखक का म्हणतात ते तुमच्या शब्दांत लिहा.

• उत्तर: 'व्हेनिस' या पाठात लेखक रमेश मंत्री यांनी व्हेनिसचे वर्णन 'अवर्णनीय शहर' असे केले आहे. त्यांच्या मते, या शहराचे सौंदर्य आणि अनुभव शब्दांतून पूर्णपणे व्यक्त करणे शक्य नाही; ते प्रत्यक्ष अनुभवले पाहिजे.

  
  

  लेखक असे म्हणतात कारण व्हेनिसची रचना आणि जीवनशैली जगात इतर कोठेही आढळत नाही. जिथे रस्त्यांऐवजी कालवे आहेत, गाड्यांऐवजी बोटी आहेत आणि धावपळीऐवजी निवांतपणा आहे, अशा शहराची कल्पना करणेही कठीण आहे. निळ्या समुद्रावर हिऱ्या-माणकांच्या ढिगासारखे दिसणारे हे शहर , तिथले उत्साही वातावरण, हवेतील गारवा आणि मनातील संगीत हे सर्व अनुभव शब्दांपलीकडचे आहेत. म्हणूनच, रोमला भेटलेल्या एका इटालियन लेखकाचा हवाला देत मंत्री म्हणतात की, व्हेनिसचे वर्णन करता येत नाही, तेथे प्रत्यक्षात जाऊन तेथील हवा अनुभवली पाहिजे.

  
  

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: अवर्णनीय, अद्भुत, अनुभव, वेगळेपण, अद्वितीय, जीवनशैली, वातावरण.

मागील बोर्ड परीक्षेत आलेले प्रश्न (Previous Years' Board Questions):

प्रश्न १: लेखकाने वर्णन केलेल्या व्हेनिसच्या स्टेशन बाहेरच्या परिसराचे दृश्य तुमच्या शब्दांत रेखाटा.

• उत्तर: रमेश मंत्री यांनी 'व्हेनिस' या प्रवासवर्णनात व्हेनिस स्टेशनवर उतरल्यावर त्यांना दिसलेल्या अनोख्या दृश्याचे वर्णन केले आहे. हे दृश्य इतर कोणत्याही शहरापेक्षा पूर्णपणे वेगळे होते आणि तेच व्हेनिसची खरी ओळख करून देते.

  लेखक जेव्हा स्टेशनच्या बाहेर आले, तेव्हा त्यांना नेहमीप्रमाणे रस्ता, गाड्या, बस दिसल्या नाहीत. त्याऐवजी, त्यांच्यासमोर एक प्रचंड मोठा कालवा होता, जो एखाद्या विस्तीर्ण नदीसारखा दिसत होता. हाच तो प्रसिद्ध ग्रँड कॅनॉल होता. त्या कालव्यात अनेक लहान मोटर लाँचीस, ज्यांना 'पॉटर टॅक्सी' म्हणतात, आणि मोठ्या यांत्रिक नावा प्रवाशांची वाट पाहत उभ्या होत्या. 'व्हेनिझिया-व्हेनिझिया, पियाझा-पियाझा' असा नावाड्यांचा पुकार सुरू होता. हायवेप्रमाणे या जलमार्गावर नावांची उत्साही धावपळ चालली होती, जे दृश्य अत्यंत प्रसन्न करणारे होते.

  
  

प्रश्न २: 'व्हेनिस हे निरुद्योग्यांसाठीच आहे', असे लेखक का म्हणतात? पाठाच्या आधारे स्पष्ट करा.

• उत्तर: 'व्हेनिस' या पाठात लेखक रमेश मंत्री यांनी व्हेनिसच्या जीवनशैलीचे वर्णन करताना ते 'निरुद्योग्यांसाठीच आहे' असे म्हटले आहे. यातून त्यांना असे सुचवायचे आहे की, या शहराचे वातावरण आणि जीवनशैली अत्यंत निवांत व शांत आहे.

  
  

  लेखकाच्या मते, व्हेनिसमध्ये न्यूयॉर्क, मुंबई किंवा हाँगकाँगसारख्या शहरांमधील धावपळ आणि घाई-गर्दी अजिबात नाही. इथे येणारे प्रवासी कोणत्याही कामाच्या घाईत नसतात. ग्रँड कॅनॉलच्या किनाऱ्यावर लोक खुर्च्या टाकून आरामात कॉफी घेत बसलेले दिसतात. ते समोरून जाणाऱ्या नावा आणि त्यातील प्रवाशांना निवांतपणे पाहत असतात. तसेच, नावांतून जाणारे प्रवासीही किनाऱ्यावरच्या शांत आणि चित्रविचित्र प्रवाशांना पाहत पुढे सरकतात. कामाचा ताण, वेग आणि गर्दी यांपासून पूर्णपणे अलिप्त असलेले हे शहर केवळ शांतपणे फिरण्यासाठी आणि जीवनाचा आनंद घेण्यासाठी आहे, म्हणूनच लेखक असे म्हणतात.

About BhashaLab

BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.

We offer:

1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards

4. International English Olympiad Tuitions - All classes

5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above

6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online

Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044

Mail: info@bhashalab.com

Website: www.bhashalab.com

Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!