16. समानमस्तु भोजनम् - Let the Food be Equal - Class 8 - Amod
- 5 days ago
- 5 min read
Updated: 28 minutes ago
Bilingual Summary
English This lesson narrates a delightful story from the childhood of Lord Krishna in Gokul. Every day, Krishna would go to the forest with his friends (Gopas) to graze cows. At midday, they would sit together to eat the food brought from their homes. One day, Krishna asked his friends what they had brought. One had curd-rice, another had flattened rice (Poha), and others had various sweets like laddus and modaks. Krishna suggested mixing all the food items together. The friends happily agreed. Krishna mixed everything and served it to everyone. This unique mixture tasted delicious not just because of the ingredients, but because it was mixed with love and friendship. Krishna then declared, "From now on, let us eat together. Just as our minds and thoughts are equal/same, let our food also be equal." The lesson also introduces the grammatical concept of using 'Sma' (स्म) with the present tense (Lat Lakara) to denote past tense.
Marathi (मराठी) हा पाठ गोकुळातील बालकृष्णाच्या बालपणातील एक सुंदर कथा सांगतो. श्रीकृष्ण दररोज आपल्या सवंगड्यांसह (गोपांसह) गाई चारण्यासाठी वनात जात असे. दुपारी ते सर्वजण एका ठिकाणी बसून घरून आणलेले डबे खात असत. एके दिवशी कृष्णाने मित्रांना विचारले, "आज जेवणासाठी काय आणले आहे?" एकाकडे दहीभात होता, दुसऱ्याकडे पोहे, तर इतरांकडे लाडू, मोदक असे पदार्थ होते. कृष्णाने सुचवले, "मित्रांनो, आपण हे सर्व पदार्थ एकत्र करूया." सर्वांनी आनंदाने आपले डबे कृष्णाला दिले. कृष्णाने स्वतः ते सर्व पदार्थ एकत्र केले (काला केला) आणि सर्वांना वाढले. तो पदार्थ अतिशय चविष्ट लागला कारण त्यात केवळ खाद्यपदार्थच नव्हते तर प्रेम आणि मैत्रीही मिसळलेली होती. तेव्हा कृष्णाने सांगितले, "यापुढे आपण असेच एकत्र जेवूया. जसे आपले मन आणि विचार समान आहेत, तसेच आपले भोजनही समान असू दे." तसेच, या पाठात वर्तमानकाळाच्या (लट्लकार) पुढे 'स्म' वापरून भूतकाळाचा अर्थ कसा व्यक्त केला जातो हे व्याकरणाच्या दृष्टिकोनातून शिकवले आहे.
Glossary (शब्दार्थ)
Sanskrit (संस्कृत) | English | Marathi (मराठी) |
समानमस्तु | Let it be equal | समान असू दे |
गोकुलस्थाः | Residents of Gokul | गोकुळात राहणारे |
बालगोपालाः | Cowherd boys | गुराखी मुले / बालगोपाळ |
आसायम् | Till evening | संध्याकाळपर्यंत |
हिण्डन्ते स्म | Used to wander | भटकत असत / फिरत असत |
दध्योदनम् | Curd rice | दहीभात |
पृथुकाः | Flattened rice | पोहे |
अपूपाः | Sweet cakes (Anarase) | अनारसे / घारगे |
वटकाः | Vadas | वडे |
मिश्रणम् | Mixture | मिश्रण / काला |
पर्यवेषयत् | Served | वाढले |
अरोचत | Liked | आवडले |
इतःपरम् | Hereafter | यापुढे |
Sentence-by-Sentence Translation
Sanskrit (संस्कृत) | English Translation | Marathi Translation (मराठी भाषांतर) |
बालकृष्णः गोकुले गोपालनं करोति स्म । | Child Krishna used to herd cows in Gokul. | बालकृष्ण गोकुळात गायी राखत असे. |
प्रतिदिनं सः वयस्यैः सह वनं गच्छति स्म । | Every day he used to go to the forest with friends. | दररोज तो मित्रांसह वनात जात असे. |
गोकुलस्थाः बालगोपालाः वासुदेवेन सह आसायं हिण्डन्ते स्म । | The cowherd boys of Gokul used to wander with Vasudeva (Krishna) till evening. | गोकुळातील बालगोपाळ वासुदेवासाह संध्याकाळपर्यंत भटकत असत. |
मध्याह्ने ते सर्वे स्वगृहेभ्यः आनीतानि खाद्यवस्तूनि एकत्र उपविश्य खादन्ति स्म । | At noon, sitting together, they used to eat the food items brought from their own homes. | दुपारी ते सर्वजण स्वतःच्या घरातून आणलेले खाद्यपदार्थ एकत्र बसून खात असत. |
एकस्मिन् दिने भोजनवेलायां सर्वे गोपाः कृष्णं परितः उपाविशन् । | One day at mealtime, all the cowherds sat around Krishna. | एके दिवशी जेवणाच्या वेळी सर्व गोप कृष्णाच्या भोवती बसले. |
देवकीनन्दनः गोपबालान् अपृच्छत्, "अद्य भोजनार्थं किम् आनीतम् ?" इति । | The son of Devaki asked the cowherd boys, "What is brought for food today?" | देवकीनंदनाने (कृष्णाने) गोपबाळांना विचारले, "आज जेवणासाठी काय आणले आहे?" |
तदा प्रथमः अवदत्, "मम समीपे दध्योदनं वर्तते ।" | Then the first one said, "I have curd-rice." | तेव्हा पहिला म्हणाला, "माझ्याकडे दहीभात आहे." |
अपरः अभाषत, "मम समीपे पृथुकाः ।" | Another spoke, "I have flattened rice (Poha)." | दुसरा म्हणाला, "माझ्याकडे पोहे आहेत." |
एवमेव सर्वे "अपूपाः, लड्डुकाः, वटकाः, मोदकाः आनीताः" इति अवदन् । | Similarly, everyone said, "Sweet cakes, laddus, vadas, modaks are brought." | याचप्रमाणे सर्वांनी "अनारसे, लाडू, वडे, मोदक आणले आहेत" असे सांगितले. |
तदा कृष्णः अवदत्, "अयि मित्राणि, वयम् एतेषां खाद्यपदार्थानां मिश्रणं कुर्मः ।" | Then Krishna said, "Oh friends, let us make a mixture of these food items." | तेव्हा कृष्ण म्हणाला, "अरे मित्रांनो, आपण या खाद्यपदार्थांचे मिश्रण (काला) करूया." |
सर्वे गोपालाः आनन्देन कृष्णाय स्वं स्वं खाद्यम् अयच्छन् । | All cowherds happily gave their own food to Krishna. | सर्व गोपांनी आनंदाने कृष्णाला आपापले खाद्य दिले. |
कृष्णः स्वयमेव पदार्थानां मिश्रणम् अकरोत् । | Krishna himself made the mixture of the items. | कृष्णाने स्वतःच पदार्थांचे मिश्रण केले. |
सर्वेभ्यः च तद् मिश्रणं पर्यवेषयत् । | And served that mixture to everyone. | आणि सर्वांना ते मिश्रण वाढले. |
तद् अपूर्वं स्वादिष्ठं मिश्रणं सर्वेभ्यः अतीव अरोचत । | Everyone liked that unique tasty mixture very much. | ते अपूर्व आणि स्वादिष्ट मिश्रण सर्वांना खूप आवडले. |
यतः तस्मिन् मिश्रणे न केवलं खाद्यपदार्थाः अपि तु स्नेहश्च मिश्रितः । | Because in that mixture, not only food items but affection was also mixed. | कारण त्या मिश्रणात केवळ खाद्यपदार्थच नाही तर स्नेह (प्रेम) सुद्धा मिसळलेला होता. |
तदा गोपनायकः बालकृष्णः अवदत्, "इतःपरं वयं सर्वे सम्मिल्य एव भोजनं कुर्मः ।" | Then the leader of cowherds, baby Krishna said, "Hereafter we all will eat only after meeting/mixing together." | तेव्हा गोपनायक बालकृष्ण म्हणाला, "यापुढे आपण सर्वजण मिळूनच भोजन करूया." |
"अयि मित्राणि, अस्माकं मनांसि समानानि, विचाराः समानाः, भोजनमपि समानमस्तु ।" | "Oh friends, our minds are equal, thoughts are equal, let the food also be equal." | "अरे मित्रांनो, आपली मने समान आहेत, विचार समान आहेत, (तर) भोजन सुद्धा समान असू दे." |
Exercises (भाषाभ्यासः)
1. Answer in one sentence (एकवाक्येन उत्तरं लिखत)
गोपबालाः भोजनाय किं किम् आनयन् ?
उत्तरम्: गोपबालाः भोजनाय दध्योदनं, पृथुकाः, अपूपाः, लड्डुकाः, वटकाः, मोदकाः च आनयन् ।
(The cowherd boys brought curd-rice, poha, sweet cakes, laddus, vadas, and modaks for food.)
कृष्णः किं किं समानमिति वदति ?
उत्तरम्: कृष्णः मनांसि, विचाराः, भोजनमपि च समानमिति वदति ।
(Krishna says minds, thoughts, and food are equal.)
कृष्णः खाद्यपदार्थे किं मिश्रयति ?
उत्तरम्: कृष्णः खाद्यपदार्थे स्नेहं मिश्रयति ।
(Krishna mixes affection in the food items.)
पाठे प्रयुक्तानि कृष्णस्य नामानि लिखत ।
उत्तरम्: बालकृष्णः, वासुदेवः, देवकीनन्दनः, गोपनायकः ।
2. Word Classification (पृथक् कुरुत)
Noun (नाम) | Pronoun (सर्वनाम) | Adjective (विशेषण) | Verb (क्रियापदम्) |
गोकुलस्थाः | किम् | समानाः | अकरोत् |
कृष्णः | मम | उपाविशन् | |
मोदकाः |
3. Choose the odd one out (समूहेतरपदं चिनुत)
बालकृष्णः, देवकीनन्दनः, चन्द्रशेखरः, गोपनायकः (Chandrashekhar refers to Shiva, others are Krishna).
अवदत्, अभणत्, अगदत्, अकरोत् (Akarot means 'did', others mean 'said').
4. Antonyms (विरुद्धार्थशब्दान् चिनुत)
मित्राणि × अरयः (Enemies)
समीपे × दूरे (Far)
स्वादिष्ठम् × रुचिहीनम् (Tasteless)
समानानि × विविधानि (Various/Different)
Grammar Note: Use of 'Sma' (स्म प्रयोगः)
Adding 'स्म' (Sma) to a present tense verb (Lat Lakara) converts its meaning to the past tense.
Example: सः खादति (He eats) -> सः खादति स्म (He used to eat / He ate).
बालगोपालाः हिण्डन्ते (wander) -> बालगोपालाः हिण्डन्ते स्म (used to wander).
बालकृष्णः वदति (speaks) -> बालकृष्णः वदति स्म (used to speak/spoke).
Spoken Sanskrit (वदत संस्कृतम्)
सुप्रभातम् - Good Morning
शुभरात्रिः - Good Night
नमो नमः - Salutations / Hello
धन्यवादः - Thank you
स्वागतम् - Welcome
कृपया - Please
अस्तु - Okay / Let it be
उत्तमम् - Good / Excellent
नववर्षस्य शुभाशयाः - Happy New Year
शुभास्ते पन्थानः सन्तु - Happy Journey (May your paths be auspicious)
About BhashaLab
BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.
We offer:
1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi
2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi
3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards
4. International English Olympiad Tuitions - All classes
5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above
6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online
Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044
Mail: info@bhashalab.com
Website: www.bhashalab.com
Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!
Comments