3. बेटा, मी ऐकतो आहे! - Beta,Mi aikto Aahe - Class 9- Aksharbharati

Lesson Type: Prose (पाठ)

Lesson Number: ३

Lesson Title: 'बेटा, मी ऐकतो आहे!'

Author's Name: व. पु. काळे

Bilingual Summary (सारांश)

मराठी: 'बेटा, मी ऐकतो आहे!' ही व. पु. काळे यांनी लिहिलेली एक अत्यंत भावस्पर्शी कथा आहे. ही कथा संगीत शिक्षक पी. जनार्दन यांच्या दृष्टिकोनातून सांगितली आहे. शिरीष नावाचा एक नवीन विद्यार्थी, आपल्या वडिलांना सोबत घेऊन शिकवणीला येतो. त्याची प्रगती पाहून शिक्षक आश्चर्यचकित होतात. काही महिन्यांनी वडिलांच्या आजारपणामुळे आणि नंतर मृत्यूमुळे शिरीषची शिकवणी सुटते. कार्यक्रमाच्या दिवशी अचानक परत येऊन तो वाजवण्याची विनंती करतो. शिक्षक नाखुशीने परवानगी देतात, पण शिरीष एका मुरलेल्या कलाकाराप्रमाणे वादन करतो. नंतर तो रहस्य उलगडतो की, त्याचे वडील, जे एकेकाळचे उत्कृष्ट गवई होते, ते अपघातामुळे पूर्णपणे बहिरे झाले होते. केवळ मुलाला संगीत शिकताना पाहून समाधान मिळवण्यासाठी ते रोज वर्गात बसत. वडिलांच्या मृत्यूनंतर, 'ते आता नक्कीच ऐकू शकतात' या श्रद्धेने शिरीषने अहोरात्र सराव केला आणि ती कला आपल्या वडिलांना समर्पित केली.

English: 'Son, I Am Listening!' is a deeply emotional story written by V. P. Kale, narrated from the perspective of a music teacher, P. Janardan. A new student named Shirish enrolls for violin lessons, accompanied by his father to every class. The teacher is amazed by his rapid progress. A few months later, Shirish stops attending due to his father's illness and subsequent death. He reappears suddenly on the day of the school's public performance and begs for a chance to play. The teacher reluctantly agrees, and Shirish performs like a seasoned artist. He later reveals the secret: his father, once an excellent singer, had become completely deaf after an accident. He attended the classes just to find solace in watching his son learn music. After his father's death, Shirish practiced day and night with the belief that his father could now surely hear him, dedicating his performance to him.

Bilingual Theme / Central Idea (मध्यवर्ती कल्पना)

मराठी: संगीत कलेवर जिवापाड प्रेम करणारे वडील आणि अपघातामुळे संगीतसेवेपासून दुरावलेल्या वडिलांच्या समाधानासाठी आणि स्वप्नपूर्तीसाठी धडपडणारा मुलगा, यांच्यातील अतूट आणि भावोत्कट नात्याचे वर्णन करणे, ही या कथेची मध्यवर्ती कल्पना आहे. पित्यावरील मुलाचे प्रेम आणि श्रद्धा कोणत्याही संकटावर मात करून असामान्य कर्तृत्व कसे घडवू शकते, हे या कथेतून हृदयस्पर्शी पद्धतीने दाखवले आहे.

English: The central idea of this story is to depict the unbreakable and emotional bond between a father who loves music dearly and a son who strives to fulfill the dreams and bring solace to his father, who was tragically separated from his passion. The story heart-touchingly demonstrates how a son's love and faith in his father can overcome any obstacle to achieve extraordinary feats.

पाठातील महत्त्वाचे मुद्दे (Key Points for Revision):

• संगीत विद्यालयाच्या पहिल्याच जाहीर कार्यक्रमात, नवखा विद्यार्थी समजला जाणारा शिरीष भागवत उत्कृष्ट व्हायोलिनवादन करतो.

• शिरीषने संगीत शिकण्यासाठी अट घातलेली असते की, त्याचे वडील (नाना) रोज त्याच्यासोबत वर्गात बसतील.

• नाना, जे एकेकाळचे उत्कृष्ट गवई असतात, ते एका अपघातात पूर्णपणे बहिरे झालेले असतात.

• वडिलांच्या मृत्यूनंतर, 'ते आता माझे वादन नक्की ऐकत आहेत' या श्रद्धेने प्रेरित होऊन शिरीष अहोरात्र सराव करतो.

• कार्यक्रमाच्या वेळी, 'बेटा, मी ऐकतो आहे' या वडिलांच्या भासात्मक आवाजाने प्रेरित होऊन शिरीष आपले सर्वोत्तम वादन करतो.

Bilingual Character Sketch (पात्रांचे स्वभावचित्रण):

शिरीष:

• मराठी: शिरीष हा एक धीट, आत्मविश्वासू आणि तीव्र आकलनशक्ती असलेला मुलगा आहे. तो अत्यंत पितृभक्त आहे; तो संगीत स्वतःच्या आवडीपेक्षा वडिलांच्या आनंदासाठी शिकतो. वडिलांच्या मृत्यूनंतरही त्यांच्यावरील श्रद्धेतून तो कठोर परिश्रम करतो. तो वचन पाळणारा आणि स्वाभिमानी आहे. त्याच्या स्वभावात थोडा आगाऊपणा असला तरी, त्याच्या मनात गुरुजनांबद्दल प्रचंड आदर आहे.

• English: Shirish is a bold, confident boy with sharp grasping power. He is extremely devoted to his father; he learns music more for his father's happiness than for his own. He works hard, driven by his faith even after his father's death. He is true to his word and self-respecting. Although slightly forward in his nature, he has immense respect for his teacher.

  
  

नाना (शिरीषचे वडील):

• मराठी: नाना हे एक शांत, भारदस्त आणि कलाप्रेमी व्यक्तिमत्व आहे. ते एकेकाळचे उत्कृष्ट गवई असतात, पण बहिरेपण आल्यामुळे ते संगीतसेवेपासून दुरावलेले असतात. मुलाला संगीत शिकताना पाहून समाधान मिळवणे, हाच त्यांच्या जीवनाचा उद्देश बनतो. ते आपल्या मुलावर खूप प्रेम करतात आणि त्याच्या प्रगतीचे कौतुक करतात. ते अत्यंत संयमी आहेत आणि शांतपणे बसून आपल्या मुलाला प्रोत्साहन देतात.

• English: Nana is a calm, dignified, and art-loving personality. He was once an excellent singer but was separated from music due to deafness. Finding solace in watching his son learn music becomes his life's purpose. He loves his son dearly and appreciates his progress. He is extremely patient and encourages his son by his silent presence.

Glossary (शब्दकोश)

True or False (चूक की बरोबर) with Reasons

विधान १: शिरीषला संगीताची आवड नव्हती.

• उत्तर: चूक. कारण, तो स्वतः सांगतो, "मला गाण्याची फार आवड आहे," पण त्याहीपेक्षा जास्त आवड त्याच्या वडिलांना होती.

  
  

विधान २: शिरीषच्या वडिलांनी (नाना) वर्गात बसण्यासाठी शिक्षकांना महिना पन्नास रुपये फी दिली.

• उत्तर: बरोबर. कारण, फी वाढवल्यानंतरही शिरीषने "कबूल!" असे म्हटले आणि दुसऱ्या दिवशी ते पैसे घेऊन आले (हे नंतरच्या उल्लेखावरून सूचित होते).

  
  

विधान ३: वडिलांच्या मृत्यूनंतर शिरीषने व्हायोलिन वाजवण्याचा सराव सोडून दिला.

• उत्तर: चूक. कारण, वडिलांच्या मृत्यूनंतर 'ते आता नक्की ऐकत आहेत' या विचाराने त्याने उलट जास्त सराव करायला सुरुवात केली.

  
  

विधान ४: कार्यक्रमाच्या सुरुवातीला प्रेक्षकांना पाहून शिरीष गडबडून गेला होता.

• उत्तर: बरोबर. कारण, पाठात स्पष्ट उल्लेख आहे की, "आज कार्यक्रमाच्या सुरुवातीला, एवढे लोक पाहून मी गडबडून गेलो होतो".

  
  

विधान ५: शिरीषचे वडील बहिरे असल्यामुळे त्यांना संगीत अजिबात आवडत नसे.

• उत्तर: चूक. कारण, ते "एकेकाळी उत्कृष्ट गवई होते" आणि "संगीतसेवा अंतरली याचाच नानांना धक्का बसला होता," यातून त्यांचे संगीतावरील प्रेम दिसते.

Personal Opinion (स्वमत):

प्रश्न १: शिरीषमधील तुम्हांला समजलेली गुणवैशिष्ट्ये सोदाहरण स्पष्ट करा.

• उत्तर: व. पु. काळे यांच्या 'बेटा, मी ऐकतो आहे!' या कथेतील शिरीष हे पात्र अनेक गुणांचा समुच्चय आहे. तो केवळ एक हुशार विद्यार्थी नसून, एक आदर्श पुत्र आणि दृढनिश्चयी कलाकार आहे.

  शिरीषमधील सर्वात महत्त्वाचा गुण म्हणजे त्याची पितृभक्ती. तो स्वतःच्या आनंदापेक्षा "माझ्यापेक्षा माझ्या वडिलांना, मी शिकलेले फार आवडेल," असे म्हणतो. दुसरा गुण म्हणजे त्याचा आत्मविश्वास. तो शिक्षकांसमोर धीटपणे आपल्या अटी मांडतो. तिसरा गुण म्हणजे त्याची तीव्र आकलनशक्ती. शिक्षकही त्याच्या प्रगतीने आश्चर्यचकित होतात. सर्वात महत्त्वाचा गुण म्हणजे त्याची श्रद्धा आणि दृढनिश्चय. वडिलांच्या मृत्यूनंतर, ते ऐकत आहेत या श्रद्धेवर तो अहोरात्र सराव करतो आणि अशक्य वाटणारे यश मिळवून दाखवतो. हे सर्व गुण त्याला एक असामान्य व्यक्तिमत्व बनवतात.

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: पितृभक्ती, आत्मविश्वास, दृढनिश्चय, श्रद्धा, तीव्र आकलनशक्ती, समर्पण.

प्रश्न २: शिरीषची भूमिका तुम्हांला कोणता संदेश देते, ते तुमच्या शब्दांत लिहा.

• उत्तर: 'बेटा, मी ऐकतो आहे!' या पाठातील शिरीषची भूमिका अत्यंत प्रेरणादायी आहे. ती आपल्याला अनेक महत्त्वाचे संदेश देते. माझ्या मते, शिरीषच्या भूमिकेतून मिळणारा सर्वात मोठा संदेश म्हणजे 'श्रद्धा आणि दृढनिश्चयाच्या जोरावर कोणत्याही संकटावर मात करता येते'.

  वडिलांचा मृत्यू हे त्याच्या आयुष्यातील सर्वात मोठे संकट होते, पण त्याने त्या संकटालाच आपली ताकद बनवले. 'माझे वडील माझे वादन ऐकत आहेत' ही त्याची श्रद्धा इतकी प्रबळ होती की, त्याने दोन महिन्यांत अशक्य वाटणारा सराव पूर्ण केला. यातून हेच शिकायला मिळते की, आपले ध्येय जर प्रामाणिक असेल आणि त्यावर आपली अढळ श्रद्धा असेल, तर आपण कोणतीही अवघड गोष्ट साध्य करू शकतो. तसेच, आपल्या प्रियजनांच्या आनंदासाठी जगणे आणि त्यांची स्वप्ने पूर्ण करणे, यातच खरा आनंद दडलेला असतो, हा दुसरा महत्त्वाचा संदेशही मिळतो.

• उत्तर लिहिताना वापरावे असे महत्त्वाचे शब्द: श्रद्धा, दृढनिश्चय, संकट, ध्येय, प्रेरणा, यश, समर्पण.

मागील बोर्ड परीक्षेत आलेले प्रश्न (Previous Years' Board Questions):

प्रश्न १: शिरीषचे वडील त्याच्याबरोबर रोज क्लासला का येत असत, याचे रहस्य शिरीषने कसे उलगडले ते लिहा.

• उत्तर: 'बेटा, मी ऐकतो आहे!' या कथेत शिरीषच्या वडिलांचे रोज क्लासला येणे, हे शिक्षकांसाठी एक मोठे रहस्य होते. आपल्या उत्कृष्ट वादनानंतर शिरीषने स्वतःच हे रहस्य उलगडले.

  शिरीषने शिक्षकांना सांगितले की, त्याचे वडील (नाना) एकेकाळी उत्कृष्ट गवई होते, पण एका जबर अपघातात ते पूर्णपणे बहिरे झाले. संगीत हे त्यांचे जीवन होते आणि ते ऐकू न शकल्याचा त्यांना खूप मोठा धक्का बसला होता. त्यांनीच शिरीषला वाद्य शिकण्यासाठी उद्युक्त केले. संगीतासाठी कोणीतरी सतत धडपड करत आहे, हे पाहण्यातच त्यांना अमाप सुख मिळत होते. ते वादन ऐकू शकत नव्हते, पण आपल्या मुलाला वाजवताना पाहून ते आपले दुःख विसरत असत. याच कारणामुळे ते रोज शिरीषबरोबर क्लासला येत होते.

  
  

प्रश्न २: लेखकाचा (शिक्षकाचा) शिरीषला कार्यक्रमात संधी देण्यास नकार का होता? तरीही त्यांनी परवानगी का दिली?

• उत्तर: 'बेटा, मी ऐकतो आहे!' या कथेत, कार्यक्रमाच्या दिवशी शिरीष अचानक हजर झाल्यावर, लेखकाने (शिक्षकाने) सुरुवातीला त्याला वाजवण्यास नकार दिला. यामागे दोन प्रमुख कारणे होती.

  पहिले कारण म्हणजे, तो विद्यालयाचा पहिलाच जाहीर कार्यक्रम होता आणि त्यावर "विद्यालयाची इभ्रत अवलंबून होती". शिरीष हा नुकताच शिकायला लागलेला विद्यार्थी होता. दुसरे आणि अधिक महत्त्वाचे कारण म्हणजे, शिरीषची "दोन महिने गैरहजेरी लागलेली" होती. त्यामुळे सरावाशिवाय तो चांगेल वाजवू शकणार नाही आणि विद्यालयाचे नाव खराब होईल, अशी शिक्षकांना भीती वाटत होती. मात्र, जेव्हा शिरीषने अत्यंत अगतिक होऊन "नंतर जन्मात हात लावणार नाही व्हायोलिनला!" असे म्हणत विनंती केली, तेव्हा त्याचे दुःखित मन आणखी दुखवू नये, या कनवाळू विचाराने शिक्षकांनी त्याला परवानगी दिली.

About BhashaLab

BhashaLab is a dynamic platform dedicated to the exploration and mastery of languages - operating both online and offline. Aligned with the National Education Policy (NEP) 2020 and the National Credit Framework (NCrF), we offer language education that emphasizes measurable learning outcomes and recognized, transferable credits.

We offer:

1. NEP alligned offline language courses for degree colleges - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

2. NEP alligned offline language courses for schools - English, Sanskrit, Marathi and Hindi

3. Std VIII, IX and X - English and Sanskrit Curriculum Tuitions - All boards

4. International English Olympiad Tuitions - All classes

5. Basic and Advanced English Grammar - Offline and Online - Class 3 and above

6. English Communication Skills for working professionals, adults and students - Offline and Online

Contact: +91 86577 20901, +91 97021 12044

Mail: info@bhashalab.com

Website: www.bhashalab.com

Found any mistakes or suggestions? Click here to send us your feedback!